Team van Belgische prins de Merode rondt actie in Congolees Virunga Nationaal Park met succes af

Babygorilla gered uit handen handelaars

Boswachters in het Congolese Virunga Nationaal Park hebben afgelopen zondag een dierenhandelaar opgepakt die een babygorilla bij zich had in een plastic boodschappentas. De actie onder leiding van de Belgische prins Emmanuel de Merode was het resultaat van een drie maanden durende undercoveroperatie.

Door Thea Swierstra

GOMA l Het is de eerste keer dat het team van de Merode erin slaagt de handel in babygorilla's een slag toe te brengen. De bedoeling is nu om het netwerk verder bloot te leggen.

De tweejarige gorilla werd in beslag genomen op de luchthaven van Goma. Het dier had er toen al zes benauwde uren op zitten in een plastic boodschappentas. De aap was verstopt onder een lading kleren en was oververhit, ondervoed, uitgedroogd en gewond. Hij wordt momenteel verzorgd en reageert goed op de behandeling. Waarschijnlijk is de moeder van het onderschepte dier gedood, en mogelijk ook andere leden van de groep waarin ze leefden. "Die zijn gewoon vermoord voor bushmeat", zegt parkdirecteur de Merode.

De vondst van dit exemplaar is beslist geen toevalstreffer, verzekert de Belgische prins. "Het gaat om een ronduit lucratieve business. Een baby kan tot 15.000 euro opleveren. We voelen dan ook dat er een toename is van de handel in dat soort dieren. We beschikken namelijk over informatie dat er dit jaar al zeker vier andere kleintjes verkocht zijn. Maar het is moeilijk om te zeggen hoe groot het probleem is. Door twaalf jaar burgeroorlog en de politieke onrust op dit moment is de wetteloosheid in Congo symptomatisch. Dat werkt dit soort uitwassen in de hand."

Handel in gorilla's is nochtans verboden volgens de conventie van Washington uit 1974. Volgens Eric Van Tilburgh van de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Flora and Fauna (CITES) wordt die regelgeving vrij goed nageleefd. Meer dan 170 landen passen ze toe. Alleen lukt het in Congo blijkbaar niet zo goed.

Uit verder onderzoek moet blijken waarvoor de babygorilla werd verhandeld. Tom De Meulenaere, coördinator van een stroperijprogramma van de Verenigde Naties in Afrika, heeft wel een vermoeden. "Doorgaans zijn het vooral jonge chimpansees die gesmokkeld worden en niet gorillajongen, gewoon omdat er daarvan zo weinig zijn. Maar meestal verdwijnen ze via Kenia, Tanzania en Oeganda, of via zuidelijk Afrika naar het Midden-Oosten. Daar belanden ze in privédierentuinen van zeer rijke mensen die willen pronken met een exotisch dier."

Toch is het niet zo eenvoudig om een gorilla als huisdier te houden. "Een chimpansee is al moeilijk te huisvesten als particulier, omdat die zo sterk zijn. Maar een gorilla heeft nog veel meer kracht. Die stop je niet weg achter wat hekwerk", zegt Van Tilburgh. "Ach, als hij te groot wordt, kun je nog op een zachte manier euthanasie bedrijven", reageert De Meulenaere schamper. En dan boos: "Maar wat een nutteloze verkwisting. Ieder dier telt, nu er nog maar zo weinig van over zijn."

Het aangetroffen dier is een oostelijke laaglandgorilla. Dat is een met uitsterven bedreigde soort. Hoeveel er nog van leven in het Nationaal Park van Virunga is niet bekend. "Door de vele oorlogen konden er niet genoeg tellingen gebeuren. Het is er gewoon te gevaarlijk", zegt Jan Derom, woordvoerder van het World Wildlife Fund (WWF). Schattingen variëren van enkele tientallen tot hooguit een paar duizend exemplaren.

Wat er nu met de geredde gorilla gaat gebeuren, is nog onduidelijk. "Hij is zeer fragiel", zegt de Merode. "Dus we houden hem zeker nog een tijdje in gevangenschap. Misschien dat we hem daarna naar een wildreservaat brengen, maar dat hangt af van de omstandigheden in het gebied. Het dier moet er namelijk veilig kunnen leven."

Tom De Meulenaere (VN):

Jonge apen belanden in privéparken van rijke mensen die willen pronken met een exotisch dier

n Een dierenarts verzorgt het gorillajong dat op de luchthaven van Goma onderschept werd. Het dier vertoonde uitdrogingsverschijnselen nadat dierenhandelaars het zes uur lang in een boodschappentas hadden verstopt.