De wraak van Poetin
De Russische president Vladimir Poetin slaat hard terug naar de westerse landen die economische sancties troffen tegen Rusland in het licht van de crisis in Oekraïne. Hij kondigt eigen sancties aan tegen grondstoffen en landbouwproducten uit de betrokken landen. Vooral de Limburgse fruittelers vrezen de gevolgen.
Welke producten precies de grens niet meer over mogen, moet nog bekend worden gemaakt. Poetin ondertekende gisteren het decreet dat het invoerverbod regelt, vandaag wordt de volledige lijst met getroffen producten gepubliceerd. Volgens de wet zal het invoerverbod voor een jaar gelden, maar Poetin laat een achterpoortje open waardoor de duur kan aangepast worden.
Alleen al aan fruit en groenten koopt Rusland per jaar voor 2 miljard euro op de Europese markt. Het is dan ook onvermijdelijk dat de Russische bevolking zal lijden onder een ban. De voedselprijzen zijn nu al onderhevig aan inflatie.
Professor economie Koen Schoors (UGent) gelooft niet dat het land zo'n handelsoorlog kan winnen. "Rusland staat te zwak: het importeert veel consumentenproducten en exporteert, buiten olie, gas en een beetje staal, weinig. Het zal vooral de Russische consument zijn die verliest: die zal geen toegang meer hebben tot producten, ze duurder moeten betalen of zich tevreden moeten stellen met de Russische, minder kwalitatieve variant."
Belgische peren
Het Kremlin lijkt er echter van uit te gaan dat dat allemaal wel zal meevallen. Bronnen bevestigen dat er deze week nog gesprekken van start gaan met landen als Brazilië, Ecuador en Argentinië om de weggevallen markten te vervangen.
België voert jaarlijks voor zo'n 230 miljoen euro aan landbouwproducten uit naar Rusland, wat overeenkomt met een kleine 5 procent van de totale export. Volgens een overzicht van de Boerenbond, gebaseerd op de handelsbalans van de Nationale Bank, gaat zowat de helft van de Belgische peren naar Rusland, goed voor een bedrag van bijna 100 miljoen euro. Daarna volgt varkensvlees, met een rechtstreekse uitvoer naar Rusland van zo'n 30.000 ton, goed voor bijna 50 miljoen euro. Rusland is buiten de EU de belangrijkste afzetmarkt voor Belgisch varkensvlees. Appelen bezetten de derde plaats, met zo'n 43 miljoen euro aan rechtstreekse export naar Rusland. Voorts leveren we voornamelijk tomaten, paprika's en zuivelproducten aan de grootmacht.
"Dit zal wegen op de gehele sector", waarschuwt de Boerenbond. "Op langere termijn leidt dit onvermijdelijk tot een verminderde productie en uiteindelijk banenverlies. We vragen aan alle betrokken overheden (zowel nationaal als Europees) om alle nodige stappen te zetten om alsnog te proberen de impact te milderen." Vanuit de Belgische regering wil niemand nog reageren op de uitgevaardigde sancties.
Boycot
De Boerenbond houdt de situatie nauwlettend in de gaten. "We zijn bezorgd, maar niet in paniek", zegt economisch adviseur François Huyghen. "Veel hangt af van welke producten uiteindelijk op de lijst van Poetin belanden."
Maar zelfs een algemene boycot hoeft nog geen regelrechte ramp te betekenen. Enkele maanden geleden werd de invoer van Europees varkensvlees naar Rusland opgeschort door het uitbreken van de Afrikaanse varkenspest in Polen en Litouwen. Door het overschot dat ontstond kregen de Belgische boeren in eerste instantie minder geld voor hun vlees. "Maar vrij snel wisten we nieuwe markten aan te boren, zoals China", legt Huyghen uit. "Dat zullen we nu ook moeten doen, al zal dat niet eenvoudig zijn."
De landbouwsancties van Rusland maken deel uit van een groter pakket. Alle landbouwproducten uit de VS worden geweerd, wat neerkomt op een miljard aan export voor de Amerikanen. Vorige week sloot Rusland al de grenzen voor groente en fruit uit Polen. Rusland weert ook soja, sojameel, zonnebloempitten en vruchtensap uit Oekraïne. In alle gevallen is de voedselveiligheid als argument opgevoerd.
Selfies
In Polen is een actie op gang gekomen om de appels die van de Russische markt worden geweerd dan maar zelf op te eten. Die vaderlandslievendheid slaat onder Polen aan: sinds de oproep regent het op sociale websites selfies van Polen die een appel eten.
Naast een voedselboycot dreigt het Kremlin ook met het afsluiten van vliegroutes boven Siberië. Die routes worden door westerse maatschappijen zoals Air France of British Airways gebruikt om naar bestemmingen in het Verre Oosten te vliegen. Brussels Airlines maakt geen gebruik van de routes. De andere maatschappijen vrezen echter een torenhoog kostenplaatje wanneer ze via of de noordpool of een veel zuidelijkere route die Rusland vermijdt zouden moeten vliegen. Bovendien zullen vluchten ook meer tijd in beslag nemen.
De maatregel is nog niet officieel. Het is dan ook niet zonder risico voor Rusland. Ook zij verdienen immers flink aan de westerse vluchten: de luchtvaartmaatschappijen betalen jaarlijks ongeveer 300 miljoen euro om over Siberië te mogen vliegen.