Hoogverraad onder voorbehoud

"Dit gaat richting meineed, valse verklaringen en mogelijk verraad", zei de Democratische senator Tim Kaine, voormalig running mate van Hillary Clinton, dinsdag. Jens David Ohlin, hoogleraar aan Cornell University, had het over "een schokkende erkenning van criminele samenzwering." "Dit grenst aan verraad", zei Richard Painter, de ethische adviseur van de vorige Republikeinse president zondag al. "Mogelijk bewijs van samenspanning", noemde Adam Schiff het, de Democratische vicevoorzitter van de inlichtingencommissie van het Huis van Afgevaardigden, die onderzoek doet naar de banden tussen Trump en het Kremlin.

Maar bijna allemaal maakten ze een voorbehoud: "het gaat richting", "het grenst aan", "het is mogelijk" - en dan zo'n groot woord. Bijna is niet genoeg, zeker niet in juridische zin.

Ja, Trump jr. had graag schadelijke informatie over Hillary Clinton ontvangen, ook al wist hij dat die afkomstig was van de Russische regering. Daarmee is voor het eerst duidelijk geworden dat de Trump-intimi weet hadden van de Russische pogingen om de verkiezing van Donald Trump een duwtje te geven. Daarmee is dus ook duidelijk geworden dat verschillende Trump-intimi, in elk geval Donald jr. zelf, daarover maandenlang hebben gelogen.

Maar een leugen is niet illegaal - tenzij dat onder ede gebeurt.

Er ontbreekt een belangrijk element om Trump jr. en de andere aanwezigen bij de ontmoeting met de Russische advocate Natalia Veselnitskaja te vervolgen. Samenspanning ('collusion') is om te beginnen geen juridisch bruikbare term; juristen spreken liever over samenzwering. Maar samenzwering an sich is niet illegaal, zegt Samuel Buell, een jurist aan Duke University, in de New York Times. "Er moet wel een strafbaar feit zijn waarover wordt samengezworen."

Petjes kopen strafbaar

En wat zou dat strafbare feit kunnen zijn? Het accepteren van Russische hulp, zeggen sommige juristen. In de Amerikaanse wet staat dat buitenlanders strafbaar zijn als ze geld doneren of 'iets anders van waarde' aan een Amerikaanse verkiezingscampagne bijdragen. Die wet betekent onder meer dat je als buitenlander niet eens een 'Make America Great Again'-petje kon kopen in Trump Tower. Ook het accepteren van buitenlandse steun, of het vragen daarnaar, is strafbaar.

Maar is de informatie over Clinton waarmee de Russen begin juni leurden dan 'iets anders van waarde'? Sommige juristen denken van wel: campagneteams betalen voortdurend politieke detectives voor het opdreggen van schadelijke feiten, en dus was de Russische informatie ook waardevol, in de monetaire zin van het woord. Maar andere juristen betwijfelen dat. In de wet draait het om 'contributie of donatie', wat klinkt als een gift waarvoor het campagneteam anders had moeten betalen. "En in dit geval was de informatie die de Russen in de aanbieding hadden niet iets dat elders in de markt te koop was", zegt hoogleraar Orin Kerr van George Washington University.

Welke intentie?

De juridische stroop wordt nog viskeuzer doordat onduidelijk is wát de Russen precies te vertellen hadden. Is de gretigheid waarmee Trump op het aanbod inging al strafbaar, zoals Bob Bauer, een raadsman van Obama, zei tegen online medium Vox? Dat vergt nogal wat rechterlijke lenigheid. Het gebeurt niet vaak dat mensen voor een intentie worden veroordeeld.

Het zou anders worden als blijkt dat leden van het Trump-team weet hadden van de door de Russen gehackte emails, of anderszins hebben meegeholpen met de Russische cybercampagne tijdens de verkiezingen. Daarvan is nu nog geen bewijs gevonden.

Mocht het overigens tot vervolging van Trump jr. of andere leden uit de Trump-entourage komen, dan kan de president dat verijdelen door zijn familie en getrouwen bij voorbaat amnestie te verlenen. "Dit is een besluit dat voortdurend boven de markt hangt", tweette Brendan Nyhan, een ethicus aan Dartmouth College, gisteren.

Los van de juridische gevolgen is de vraag wat de morele betekenis van de affaire is voor het Witte Huis en de Republikeinen. Trump jr. zei dinsdagavond in een interview met de hem welgezinde Sean Hannity van Fox News dat hij dingen "wel een beetje anders zou hebben gedaan", als hij het mocht overdoen. Maar ook zei hij dat de ontmoeting "niets voorstelde". Het bagatelliseren van een ontmoeting met de Russen is de volgende fase, na het maandenlang te hebben ontkend.

De Republikeinen en het Witte Huis geven amper commentaar op de zaak. De conservatieve commentator Ben Shapiro waarschuwde voor het morele moeras waarin zij verder kunnen wegzakken. "Links moet niet de voorbarige conclusie trekken dat dit een bewijs van samenspanning is, want dat is het niet", zei hij in de conservatieve Washington Times. "Maar rechts moet niet bij voorbaat zeggen dat samenspanning oké was, omdat Hillary Clinton moest worden verslagen. Dat zou een morele fout zijn."