De 'vuile' top 100 (en hoe ze properder worden)

Een groep van slechts honderd bedrijven is, direct en indirect, verantwoordelijk te houden voor de uitstoot van meer dan de helft van alle broeikasgassen. Wereldwijd, sinds 1988. De relatief kleine groep industriegiganten wint en verhandelt massaal olie, gas en steenkool. Het gebruik van hun fossiele energieproducten resulteerde in meer dan 70 procent van de mondiale uitstoot.

Dat meldt het onderzoeksteam van Carbon Disclosure Project (CDP), een onafhankelijke milieu- en onderzoeksorganisatie, in een nieuwe studie. De groene non-profitorganisatie beperkte zich daarbij tot fossiele industrie- en energiegiganten.

Volgens CDP-onderzoeker Paul Griffin zijn de inzichten nuttig. "Nu weten we bij welke honderd bedrijven de sleutel ligt om het klimaatprobleem aan te pakken, heel gericht en bij de kern."

Dat cijfer van honderd is enigszins vertekend, omdat CDP de hele Chinese steenkoolindustrie als één geheel ziet. In de praktijk is dat een amalgaam van tientallen individuele bedrijven. Er is wel een rode draad: de Chinese overheid is de aandeelhouder. Die Chinese steenkoolsector voert de lijst van grootste historische uitstoters met grote voorsprong aan, met 14 procent van de uitstoot sinds 1988. In de lijst staan zowat alle grote olie- en steenkoolmaatschappijen. Ook Europese concerns zoals Shell, BP, Total, Eni, etc.

340 miljard euro duurzame investeringen

Het goede nieuws is dat er onder druk van stakeholders, milieumaatschappijen en beleggers steeds meer de kaart van de duurzame omslag wordt getrokken. China investeert fors in duurzame energie. De Nationale Energie Administratie (NEA) coördineert diverse investeringen voor in totaal zo'n 340 miljard euro, verspreid over vier jaar. De grootste energiemarkt ter wereld zou daarmee sneller afstand nemen van de zwaar vervuilende kolencentrales waar het land nu nog grotendeels op draait.

De Chinese overheid hoopt met de investering ook de eigen, snelgroeiende, industrie rondom duurzame energie een impuls te geven. Chinese bedrijven investeren de jongste tijd fors in zonne-energie, waterkrachtcentrales, kerncentrales en windmolenparken. Tegen 2020 moet ook 4,5 procent van Ruslands energievoorziening duurzaam zijn, en het grootste deel daarvan zal worden geleverd door windenergie. Het Russische staatsbedrijf Rosatom zal bijna een derde van die capaciteit voor zijn rekening nemen. Vanaf volgend jaar gaat het tientallen windmolenparken bouwen in het zuiden van Rusland om energie te leveren aan het Russische elektriciteitsnet.

Steeds groener

En ook de private olie- en gasmaatschappijen investeren steeds vaker in groene investeringen.

Shell heeft in 2015 een hernieuwbare poot opgezet met een investering van 1,7 miljard dollar, en Chevron investeert in twee van 's werelds grootste kooldioxide-injectieprojecten om koolstof op te vangen en te bewaren. Andere giganten als BP of ExxonMobil onderzoeken projecten, nadat ze zware kritiek te slikken kregen op hun (zwakke) milieuprestaties.

De omslag is ingezet, of het snel genoeg en afdoende zal zijn, moet nog blijken. Greenpeace zegt alvast dat deze "grootste CO2-uitstoters nog niet ver en niet snel genoeg schakelen naar een economie en samenleving zonder fossiele brandstoffen." Greenpeace-woordvoerster Aline Keustermans: "Deze bedrijven hebben een verantwoordelijkheid, niet alleen aan hun aandeelhouders, maar ook aan de gemeenschappen die het hardst getroffen worden door de effecten van de klimaatopwarming, om deze trend te stoppen. Het management heeft vandaag slechts twee opties: hun bedrijf klaarmaken voor een wereld zonder fossiele brandstoffen, of ter verantwoording geroepen worden voor het vertragen van de nodige actie tegen de klimaatopwarming."