Daadkrachtof haastwerk?

Alle internationale spots zijn deze ochtend gericht op het parlement. Premier Charles Michel (MR) zal tijdens zijn toespraak de wereld duidelijk maken dat het voor ons land menens is met de aanpak van terrorisme. Alleen zo kan Michel krachtdadig de internationale kritiek op ons land doen verstommen. Ook de Franse president François Hollande kondigde al forse maatregelen aan.

De regeringstop vergaderde twee dagen op rij om duidelijke en concrete maatregelen te kunnen voorleggen. Toch is er enige voorzichtigheid. Toen technische werkgroepen gisteren een aantal voorstellen op hun haalbaarheid bespraken, bleek dat sommige meer onderzoek nodig hadden.

Is alles ook juridisch afdwingbaar? Wat zegt Europa? En wat betekent dit het budgettaire plaatje?

"We behoeden ons voor slordig haastwerk", klinkt het binnen de regering. Het kan echt niet de bedoeling zijn om vandaag trots voor de hele wereld een resem maatregelen aan te kondigen, waarvan na twee weken blijkt dat de helft naar de prullenmand kan.

Mallemolen

Wat wel min of meer een stabiele basis heeft, zijn de maatregelen die justitieminister Koen Geens (CD&V) in de pijplijn heeft zitten. Hij wil het eenvoudiger maken om mensen te kunnen afluisteren als ze verdacht worden van terrorisme. Ze wisselen vaak van toestel en prepaidkaart, waardoor ze moeilijk te traceren zijn. Door de procedure 'hoogdringendheid' te versoepelen, kan de politie sneller hun telefoontap van het ene toestel naar het andere verplaatsen, zonder daarvoor een hele administratieve mallemolen te doorlopen.

Volgens Paul De Hert, professor privacy en strafrecht aan de VUB, is dit echter slechts "een kleine stap". "Afluisteren kan enkel reactief: voor gepleegde misdrijven dus, niet om mogelijke misdrijven te voorkomen. Met andere woorden: als je wil weten wie achter de aanslagen in Parijs zit, kun je tappen. Maar als je wil weten wie morgen in Brussel een aanslag wil plegen, dan heb je een probleem."

Daarnaast wil de regering dat behalve de Staatsveiligheid ook de gerechtelijke politie mag inbreken in computers van verdachten en dat ze hen ook in het buitenland beter kan opvolgen. Ook moeten meer politiediensten de bevoegdheid krijgen om te infiltreren in chatboxen. Ook daar wijst De Hert telkens op het feit dat dit allemaal juridisch netjes onderbouwd moet zijn.

Het kabinet-Geens maakt zich in elk geval sterk geen steken te laten vallen. Heel wat van die maatregelen waren al in voorbereiding na de verijdelde aanslagen in Verviers. Bovendien staat de hervorming van de 'bijzondere opsporingsmethodes' in het regeerakkoord. Dat is kort samengevat alles wat te maken heeft met afluisteren en infiltreren.

In naam van privacy

Een aantal andere maatregelen is al bekend. Zo kondigde binnenlandminster Jan Jambon (N-VA) gisteren aan dat ondersteuning vanuit de federale politie voor Brussel verdubbelt. Bovendien komt hij met een voorstel om passagiersgegevens voor vliegtuigen en treinen beter op te volgen en te screenen. Een maatregel waar hij al langer om smeekt.

Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) zou dan weer voorstellen dat Syrië-strijders hun werkloosheidsuitkering zouden verliezen. Ook iets waar al eerder sprake van was, maar nu nog wordt uitgebreid.

Opvallend is de eensgezindheid binnen de regering. Open Vld ging in het verleden regelmatig op de rem ging staan in naam van de privacy. Nu laten ze hun bezwaren varen. Ook ging vicepremier Kris Peeters (CD&V) vrijwel meteen akkoord met de verhoogde inzet van militairen, hoewel hij begin dit jaar op alle mogelijke manieren duidelijk maakte dat hij walgde van kaki op straat. De situatie is ernstig, beseft iedereen. Sommige ministers maken er handig gebruik van om hun maatregelen versneld door te voeren.

Maar een echte 'patriot act' naar Amerikaans voorbeeld krijgen we vandaag niet geserveerd, hoewel sommigen daar wel van dromen. De VS gaven na de aanslagen op 11 september 2001 de inlichtingendiensten haast vrij spel. Zo ver gaat ons land niet. De onderzoekers krijgen wel degelijk meer speelruimte, maar de regering recycleert vooral oude voorstellen en voert andere versnelt uit. Of Michel hiermee de wereld kan overtuigen? De geloofwaardigheid die hij uitstraalt zal minstens even belangrijk zijn als de toon van zijn speech.