NMBS staat voor ingrijpende besparingen

Intern rapport voorspelt dieprode cijfers en uiterst moeilijke toekomst voor Belgische spoorwegbedrijven

BRUSSEL

Ook met voogdijminster Inge Vervotte zijn er eerstdaags ontmoetingen over de sanering. Het beloven spannende dagen te worden, want na de recente uitspraken van NMBS-topman Marc Descheemaecker rolt het trio dat aan het hoofd staat van de spoorwegbedrijven net niet vechtend over de vloer.

Besparen is broodnodig voor de NMBS, laat daar geen twijfel over bestaan. Wanneer de NMBS Groep eind april haar cijfers bekendmaakt - verschoning: áls de NMBS Groep geconsolideerde cijfers bekendmaakt, want over de precieze cijfertjes schijnen de drie spoorwegbazen het maar niet eens te raken - zullen de schermen onverbiddelijk rood kleuren. Volgens een intern document moeten de drie Belgische spoorwegmaatschappijen de komende jaren tussen de 120 en de 140 miljoen euro besparen op hun operationele kosten om enigszins in de buurt te komen van de operationele winst die ze in hun businessplan vooropgesteld hebben.

De nota, die gebaseerd is op cijfers die de financiële diensten van de NMBS, de NMBS Holding en Infrabel hebben verstrekt, is het resultaat van studiewerk van een externe consultant bij de drie spoorwegbedrijven. Uit de nota blijkt dat de NMBS-bedrijven van 86 miljoen euro operationele winst in 2008 naar 75 miljoen verlies in 2009 gedoken zijn. Dat betekent dat het resultaat 289 miljoen lager is dan de top van de drie spoorwegbedrijven in zijn businessplannen vooropgesteld had.

Het verlies is vooral op rekening te schrijven van de NMBS, die instaat voor het vervoer van passagiers en goederen. De vervoersmaatschappij dook het voorbije jaar 252 miljoen in het rood. De NMBS zag haar commerciële omzet slinken met 325 miljoen euro, omdat het internationale treinverkeer 83 miljoen minder opbracht, en de inkomsten van de goederenpoot met 273 miljoen slonken. De rekening had nog roder kunnen uitvallen, merken de auditors fijntjes op, als een dotatie van 38 miljoen voor gratis tickets niet van de budgetten van beheersmaatschappij Infrabel naar de vervoersmaatschappij doorgeschoven was.

Het probleem zit echter niet alleen bij de inkomsten, maar ook bij de kosten. Locomotieven huren kostte de NMBS in 2009 45 miljoen euro meer dan begroot, de NMBS moest 50 miljoen meer uittrekken dan ze voorzien had om haar personeel te betalen en ook haar elektriciteitsrekening viel 23 miljoen euro hoger uit dan voorzien. De hoge energierekening volgt uit het feit dat Infrabel op de piek van de markt een langetermijncontract met Electrabel afgesloten heeft, waarvan het nu de kosten doorrekent. Dat de personeelskosten zo zwaar doorwegen, komt omdat spoorwegarbeiders in verhouding behoorlijk duur zijn, omdat ze ook een duur sociaal akkoord hebben onderhandeld en omdat de automatische indexering de lonen de hoogte injaagt.

De auditors menen trouwens dat de energiefactuur volgend jaar wellicht nog 30 miljoen euro hoger zal oplopen, en dat de lonen van het personeel mogelijk 40 miljoen meer zullen kosten dan in 2009.

“Dat impliceert dat de drie spoorwegmaatschappijen ook in 2010 fors onder de verwachtingen zullen blijven”, vrezen de consultants. Ze voorzien een operationele winst van 119 miljoen bij de NMBS Holding en van 14 miljoen bij Infrabel. Voor de vervoersmaatschappij NMBS voorspellen ze een verlies van 156 miljoen in 2010, voor de groep een verlies van 23 miljoen euro.

Het kabinet-Vervotte bevestigt dat er deze week onderhandeld zal worden over “gezamenlijke maatregelen die de spoorwegbedrijven efficiënter kunnen doen werken om de schulden af te bouwen”. Met het analyserapport in de hand. Marc Descheemaecker, de topman van de NMBS, minimaliseert echter de draagwijdte van de studie. “We hebben cijfers voor de studie aangeleverd”, zegt hij, “maar het rapport is nog onvolledig. En het is in elk geval nog niet door de drie CEO’s goedgekeurd.”

Intussen heeft de Europese Commissie België ook gevraagd het uitzonderingsstatuut van zijn spoorwegmaatschappijen op te heffen. Tot op vandaag kunnen de NMBS Holding en haar dochters niet failliet gaan. Op het kabinet van minister van overheidsbedrijven Inge Vervotte (CD&V) is echter een wetsvoorstel dat die uitzondering op moet heffen, waardoor de NMBS en de NMBS Holding wél over de kop zouden kunnen gaan. In wezen is dat een technische kwestie, zolang ze banken en andere kredietverleners niet met andere ogen naar de Belgische spoorwegmaatschappijen doet kijken. Als de leningen echter duurder worden omdat investeerders een grotere risicopremie aanrekenen, kan dat voor de onder schulden gebukt gaande spoorwegmaatschappijen uitmonden in een dodelijke cocktail.