Direct naar artikelinhoud

48 uur op Trabi-safari in Berlijn

Of je er met een Trabant rondrijdt of de East Side Gallery binnenstapt, Berlijn is bij elk bezoek weer anders. Berlijn is trendy en sexy, meer dan een citytrip. Berlijn is een belevenis waaraan een mens verslaafd kan raken. Berlijn is een softdrug, zeker weten.

WAAROM NU GAAN?

Als de superchauvinistische Fransen Berlijn bestempelen als "la seule ville entre Paris et Moscou" moet er toch wel iets van zijn. Wie toch een uitvlucht zou nodig hebben om weer eens naar de oevers van de Spree te trekken, moet maar doen zoals Hildegard Knef zong. Laat uw bagage achter en ga ze nadien ophalen: "Ich hab' noch einen Koffer in Berlin."

Meer dan zevenhonderd jaar kleurrijke geschiedenis hebben hun stempel gedrukt op Berlijn, de stad die eerbied voor haar cultureel erfgoed combineert met inspelen op elke nieuwe trend in welk segment dan ook. Berlijn, de stad die zich opnieuw uitgevonden heeft. In een vlaagje pretentie beweren Berlijners zelfs dat ze een andere lucht hebben dan de rest van de wereld, "die Berliner Luft".

HOE RAAK IK ER?

Er geraken - 800 km van Brussel - is een makkie. Met de auto rijd je in België de autosnelweg op en in Berlijn eraf. Wie in het centrum met de auto wil rondtoeren moet wel een Umwelt Badge hebben, een ecologische sticker (tegen betaling) die op de voorruit moet. Het leefmilieu moet immers efficiënt worden beschermd.

Nachttreinen brengen je vanuit Brussel naar het Hauptbahnhof (10), maar het simpelst is met het vliegtuig gaan. In een goed uur ben je er. SN Brussels vliegt een aantal keren per dag op Berlijn, maar jammer genoeg niet meer op de schattige luchthaven van Tempelhof, midden in de stad.

In de stad zelf heb je mobiliteitsmogelijkheden te over (7). De metro is overzichtelijker dan die van Brussel, al gaat het om een stad van bijna 3,5 miljoen inwoners. Trams en bussen zijn er in veelvoud en Berlijn is een paradijs voor fietsers en rollers. Boottochten geven een heel ander zicht op de stad en helemaal te gek is een rondrit in een Trabantje, de automobiel van de ter ziele gegane DDR.

Trabi-safari

Er zijn twee leuke manieren om de stad te verkennen: per boot of per Trabant, een ding op vier wielen dat de auto van de DDR was. Verschillende maatschappijen hebben op diverse plekken in de stad aanlegsteigers waar hun boten voor rondvaarten vertrekken. Die bieden een heel ander perspectief op de stad. Je bepaalt zelf de duur van het traject en je kunt zelfs een langere tocht maken naar de meren buiten Berlijn en de zijrivier Havel.

Met een Trabantje rondrijden (16) in Berlijn is een speciale ervaring. Op verschillende plekken kun je een autootje huren en als je zelf niet achter het stuur van het exotische vehikel durft, neem je er een chauffeur bij, wat natuurlijk meer kost.

Trabi's domineerden vroeger het stadsbeeld (12), nu heb je bijna alleen nog de veelkleurige vloot (groen, lichtblauw, rood, met zebra- of luipaardmotief) van de slimme jongens die de zaak bedacht hebben.

CHECKPOINT CHARLIE

Het geeft een kick om in een Trabi naar de restanten van de Berlijnse Muur (1) (Checkpoint Charlie, East Side Gallery (11), Oberbaumbrücke, Bernauer Strasse, Martin-Gropius-Bau) te gaan kijken, nog maar twintig jaar geleden gebied waar niemand mocht komen.

Of naar het Museumsinsel, nog zo'n unicum in Europa. Op een eiland in de Spree liggen de beroemdste musea van Berlijn bij elkaar. Altes Museum/Ägyptisches Mu- seum, Alte Nationalgalerie, Bodemuseum en Pergamonmuseum: stuk voor stuk een must en allemaal op een steenworp van elkaar.

Het prachtige Pergamonmuseum kan nog een attractietje inhouden voor wie dat zou willen. Je zou immers belletje-trek kunnen doen bij bondskanselier Angela Merkel. Vlak tegenover de trappen van het Pergamon in het gele gebouw heeft zij haar privéappartement. Voor wie dat van plan is, heb ik een dubbele raad. Wacht tot de eenzame politieagent een stukje verderop is en druk op de juiste bel: Sauer, de naam van haar man.

OSTALGIE

De verschillen tussen Oost en West zijn niet meer echt zichtbaar, al zeggen sommigen dat "de muur in het hoofd" nog altijd bestaat. De resten van de beruchte Berlijnse Muur (1) (11) zijn op zich toeristische attracties geworden en wat vroeger gold, geldt nu nog: de belangrijkste bezienswaardigheden zijn in het oostelijke deel van de stad te zien.

De wessi's (inwoners van westelijk Berlijn en de oude Bondsrepubliek, FS) zijn daar nog altijd wat pissig over, maar het is gewoon zo dat het meeste van wat de moeite waard is in het oosten staat en dat dit deel van de stad na de val van de Muur het meest trendy geworden is. Om Berlijn echt te leren kennen moet je dan ook vooral het vroegere Oost-Berlijn bezoeken, maar zelfs alleen dat kan niet in 48 uur.

BERLIN Alexanderplatz

De Alexanderplatz (3, 14) is het bekendste plein van de stad dat al wereldfaam had door de gelijknamige roman van Alfred Döblin. Centraal op het plein staat de beroemde tv-zendmast, een van de prestigestukken van het DDR-regime, die in de hele wereld bekend werd. Als de zon schijnt, staat vanaf ongeveer 14 uur door de lichtspeling een reusachtig kruisbeeld op de bol waarin zich het zachtjes draaiende restaurant van de immense tv-mast bevindt. Tot hilariteit van de Oost-Berlijners, die daar op de Alexanderplatz in groep glimlachend kwamen naar kijken.

De geheime dienst Stasi kon toch niet verbieden dat het volk rond 14 uur een van de verworvenheden van het socialisme kwam bewonderen. Er is veel geld gegeven aan studies om dat reuzecrucifix toch weg te krijgen, maar het mocht niet baten. Ook de partij kon niet op tegen de wellicht kapitalistische luchtspiegeling.

Een beetje achter de 'Alex' liggen de Volksbühne en het Rosa Luxemburgplein, volkswijken met oude charme. Nog een beetje hoger ligt de trendy wijk Prenzlauer Berg met zijn beroemde Käthe Kollwitzplein en het ontmoetingscentrum Kulturbrauerei, vroeger een van de vele Berlijnse brouwerijen en nu een trefpunt voor alle mogelijke alternatievelingen.

De 'Prenzl' is een hippe, bruisende wijk waar je en masse cafés en restaurants vindt en waar de onder het socialistisch realisme vervallen DDR-huizen helemaal opgewaardeerd zijn. De talrijke terrassen nodigen je uit tot Frühstück en de cafeetjes hebben alleen maar het nadeel dat ze bijna altijd vol zitten. Swinging Prenzl van 's morgens tot 's nachts.

GOODBYE LENIN

Schuin achter de 'Alex'ligt de protserige boulevard van het socialisme, waar de DDR-bonzen hun militaire parades hielden en de overweldigende gebouwen aan Moskou doen denken. De laan heet Karl Marx Allee en droeg voordien de naam Stalin Allee. Een paar cafés en restaurants doen hun best om het DDR-gevoel erin te houden, maar de Karl Marx Buchhandlung, die ook in de succesfilm Good Bye Lenin! voorkwam, bestaat spijtig genoeg niet meer. Anarchisten die een nieuwe revolutie willen, vinden inspiratie bij de anarchistische boekenwinkel M99 (13).

AMPELMANN

Unter den Linden is een prachtboulevard waar de wandelaar graag gezien wordt. De laan met de beroemde bomen en het ruiterstandbeeld van Frederik de Grote wordt een beetje ontsierd door kitscherige souvenirwinkels, maar de aankoop van een Ampelmännchen maakt dat al gauw goed.

'Ampelmann' (2), zo heten de rode en groene mannetjes in het verkeerslicht voor voetgangers. Die hadden in de DDR en in Oost-Berlijn een ietwat andere vorm dan in het westen, en een heus burgercomité heeft ervoor gezorgd dat zij niet zouden verdwijnen in de vuilnisbak van de geschiedenis, zoals zoveel dingen van de DDR. Inmiddels zijn ze een begrip en bestseller in het toeristische Berlijn. De originele Ampelmannwinkel is te vinden in de Hackesche Höfe, ooit een typisch Berlijns wooncomplex voor het werkvolk, maar nu een trekpleister met zijn restaurants, cafés, winkels en bioscopen. De Höfe liggen op het einde van de Oranienburgerstrasse, een bruisend uitgaanscentrum met twee bekende monumenten.

HIMMEL UBER BERLIN

Op het einde van Unter den Linden staat de indrukwekkende laatste stadspoort (8) van Berlijn met het ruiterstandbeeld van de overwinningsgodin erop. De Siegessäule moet herinneren aan de zoveelste militaire overwinning van vroegere generaals en de vergulde overwinningsgodin Victoria speelde nog een belangrijke rol in de film Himmel über Berlin van Wim Wenders. Vandaar keren we terug naar Unter den Linden om halverwege in de Friedrichstrasse (6) te duiken en in de buurt een bezoek te brengen aan een van Duitslands beroemdste schrijvers.

Berlijn is natuurlijk ook de stad van Bertolt Brecht, de wereldberoemde dichter en theatermaker die zichzelf simpelweg Stückeschreiber noemde. De auteur, die een bizarre relatie met de DDR had, woonde in de Chausseestrasse 125 (een verlengstuk van de Friedrichstrasse). Zijn appartement is nu een museum, waar fans uit de hele wereld naartoe komen.

Ik ken iemand die zelfs bij elk bezoek aan Berlijn een rode roos op zijn graf gaat leggen, elke keer weer. Brecht woonde vlak naast het kerkhof, met een groot Martin Lutherstandbeeld en zerken van veel beroemdheden, waar hij het graf deelt met zijn vrouw, de actrice-zangeres Helene Weigel.

Weigel kon behoorlijk goed koken en wie van haar kookkunsten wil proeven, kan dat vandaag nog. In de kelder van het Brechthuis is namelijk het Kellerrestaurant (4) gevestigd, waar tussen oude theaterdecors eten geserveerd wordt zoals mevrouw Brecht dat achter haar fornuis maakte. Brechtfreaks zijn blijkbaar ook goede eters, en dus is reserveren aanbevolen.

GO WEST

Over Checkpoint Charlie, ooit de beroemdste grensovergang op aarde, toch even naar het westen om in het eerste café achter de muur, Café Adler dat nu Einstein heet, een koffietje te drinken en wat te lachen met toeristen die aan de oude grenspost op de foto willen met een Amerikaanse, Franse en Britse nepsoldaat.

Na genoten te hebben van het uitzicht op de Reichstag (15) trekken we naar de Kurfürstendamm, troetellaan van de West-Berlijners en van iedereen die chic wil winkelen (9). Maar ook met de beroemde Bahnhof Zoo, de dierentuin zelf (nu zonder Knut), het vermaarde café Kranzler en het museum The Story of Berlin, met een heuse ondergrondse atoombunker waar een selectie van de bevolking indien nodig had kunnen schuilen. Vergeet niet om een klein ommetje te maken naar de Fasanestrasse voor het Café im Literaturhaus.

KaDeWe

Wie het toppunt van winkelen wil beleven, moet zeker naar KaDeWe (5) (Tauentzienstrasse), het Kaufhaus des Westens. Een heiligdom voor shoppers met meer dan een eeuw traditie en een culinaire tempel bij uitstek.

KaDeWe is het grootste warenhuis op het Europese continent en was voor de val van de Muur een onbereikbaar ideaal voor de DDR-burgers, die het in november 1989 dan ook bestormden. Een paradijs voor de consument met wat geld en feestelijk amusement voor de foodie. Er bestaat allicht geen enkel voedingsproduct dat niet te vinden is op de zesde verdieping van KaDeWe.