Veel mensen slachtoffer van subtiel pestgedrag
Ruim een kwart van de bevolking krijgt te maken met pesterijen op het werk en nog meer op school, zo blijkt uit een enquête van Test-Aankoop. Het gaat vooral om 'subtiel psychologisch getreiter'.
De consumentenorganisatie ondervroeg 733 mensen tussen 18 en 64 over hun ervaringen met pesten, als dader, slachtoffer of getuige. Er werd zowel naar specifieke situaties als eigen ervaringen gepeild. De jeugd krijgt er volgens de enquête het vaakst mee te maken: 37 procent van de ondervraagden werd tijdens zijn of haar school- of studietijd gepest.
In de meeste gevallen werden ze regelmatig bespot of uitgescholden. Andere vaak voorkomende pesterijen zijn voorwerpen van een medeleerling verstoppen, of een schoolgenoot uitsluiten. Omgekeerd geeft een op de vijf toe zelf al iemand te hebben getreiterd.
Maar ook op latere leeftijd komt het nog veel voor. Tot 27 procent kreeg de afgelopen twaalf maanden te maken met pestgedrag op de werkvloer. Het gaat vooral om tijdelijke werknemers, mensen in hun proefperiode of uitzendkrachten. In de helft van de gevallen wordt een hiërarchische overste als pester aangeduid.
"Het systematisch pesten van een collega gebeurt dikwijls op een veel genieperigere en psychologische manier en wordt vaak niet als dusdanig herkend", vertelt Guy Sermeus van Test-Aankoop. Meestal ging het om het herhaaldelijk verspreiden van negatieve geruchten (15 procent), uitsluiting (10 procent) en het systematisch en bewust achterhouden van informatie om ervoor te zorgen dat de collega minder goed presteert. "Ook regelmatige beledigingen, kleinerende opmerkingen en systematisch taken geven waarvoor de werknemer overgekwalificeerd is, komen terug. In de meeste gevallen gaat het om een man die het vizier op een andere man richt."
De cijfers van Test-Aankoop zijn opvallend hoger dan die uit eerdere studies. Een onderzoek van de Stichting Innovatie & Arbeid, onderdeel van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (Serv), in 2011 maakte melding van 14 procent van de Vlaamse werknemers. Personeel in het onderwijs en zorgsector krijgen volgens die studie het vaakst met pesterijen mee te maken. Het lichamelijk geweld tegen leraars en verplegers was ook gestegen tot 24 procent.
Negeren
IDEWE, de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, zag het aantal klachten de afgelopen jaren toenemen. "Maar een op vier lijkt me wel veel. Een recente Europese studie sprak van 11 procent", zegt Peter Decavele van IDEWE. "In meer van de helft van de klachten merken de bemiddelaars dat het om een uit de hand gelopen conflict gaat. Meestal hebben beide partijen boter op het hoofd. De vraag is ook: wat verstaan mensen onder pesterijen? Een werknemer kan iets als getreiter bestempelen, terwijl een andere collega dat misschien niet als dusdanig ervaart."
Decavele raadt werknemers met klachten aan om het probleem eerst bij de pester aan te kaarten. En in geval van status quo naar een chef of leidinggevende te stappen.
Volgens de enquête van Test-Aankoop gebeurt dat nog veel te weinig. Meer dan vier op de tien werknemers proberen de pesterijen gewoon te negeren. Zo'n 38 procent gaat in de tegenaanval, een derde spreekt het diensthoofd erover aan. Slachtoffers van pestgedrag klagen vaker over lichamelijke en psychologische problemen. Tot 40 procent zegt gedemotiveerd te zijn op het werk, tegenover een op de vijf bij Belgen die nooit werden gepest. Vijftien procent is naar eigen zeggen ongelukkig, 36 procent zag zijn productiviteit zakken.