'Een kameel is als een auto zonder radio'

De Touaregs van Tinariwen zijn een groep muzikanten uit verschillende families die rondtrekken in de weidsheid van de Sahara ("wij zijn zelfs thuis de hele tijd op tour"). En zoals de natuur geen grenzen kent, erkennen deze letterlijk oeverloze nomaden geen grenzen. "Ik heb zowel Algerijnse, Malinese als Libische papieren", vertelt bassist Eyadou ons. "Het heeft erg lang geduurd voor er een politieke oplossing bestond voor de Touaregs. Ons woongebied overschrijdt grenzen, onze thuis is onze tent in de natuur."

Hoewel er hier vaak aan hen gerefereerd wordt als woestijnblues, staat Eyadou er op dat we de term assouf gebruiken: "Assouf betekent nostalgie en bewandelt muzikaal wel dezelfde weg als de blues, maar inhoudelijk hebben ze weinig gemeen. Assouf staat niet per se voor tristesse, eerder voor een soort verheven nostalgie. Door in je ziel te graven naar die assouf, vind je hoop en geluk. Het is vergelijkbaar met wat Taoïsten ying en yang noemen: uit je geleden ongeluk geluk puren om tot een evenwicht te komen."

Gevraagd naar zijn muzikale helden, antwoordt Eyadou meteen Ibrahim Ag Alhabib, de leider van Tinariwen die op het laatste moment voor dit interview moest afzeggen wegens ziekte: "Ibrahim was lang mijn eerste en enige muzikale held. Hij was bij mijn weten de eerste die het geluid dat hij oppikte van cassettes van Jimi Hendrix en Bob Marley combineerde met de assouf. Ikzelf heb de Westerse muziek pas ontdekt tijdens mijn eerste bezoek aan Europa. De eerste keer dat ik Hendrix hoorde ... ma tête a explodé! Die afscherming van Westerse muziek heeft onze muziek wel gemaakt zoals die nu is, en we proberen dat zo enigszins te houden. We maken moderne muziek maar wel met het allerdiepste respect voor onze traditie."

Ondanks hun samenwerking met Kyp Malone was het allesbehalve moeilijk om ook daar traditie niet uit het oog te verliezen: "De mannen van TV on The Radio zijn echte Touaregs. Bescheiden mannen van de wereld die zich meteen thuis voelden bij ons. Dat hoor je ook meteen op de plaat: het geheel klopt."

Terwijl ze in het Westen onder meer Robert Plant, Brian Eno en Thom Yorke onder hun fans mogen rekenen, zijn ze thuis echte sterren geworden. "Er is geen enkele Touareg die Tinariwen niet kent. Dat heeft met onze muziek te maken, maar de mensen zijn ook erg benieuwd naar onze verhalen over Europa en Amerika. Ze willen weten hoe het hier politiek en sociaal aan toe gaat. Maar andersom ook: de Touaregs staan ervan versteld hoe het Westen naar de islamitische wereld kijkt. Wij hebben nog nooit iemand van Al Qaida gezien. Terwijl het er hier even op leek alsof elke moslim een volger van Bin Laden was. We zijn al terroristische propagandisten tegengekomen, maar sturen die meteen wandelen. Als ze problemen willen moeten ze die vooral bij hen thuis gaan zoeken."

Echte moslims

Hoewel de Touaregs vroeger een natuurgodsdienst beleden, zijn ze nu overwegend islamiet: "We zijn échte moslims, in die zin dat ons geloof enkel en alleen uit een liefde voor God bestaat. We weten ook wat er in de wereld gebeurt en aanzien dat als een pest voor ons geloof. Wij koesteren geen haat tegen andere godsdiensten en verwelkomen en accepteren eenieder zoals hij is. Dus ja, wij zijn islamiet, maar dan à l'aise."

"Kijk naar hoe er in de Maghreblanden gezocht wordt naar een manier om democratisch te leven: wij kennen dat al eeuwen. Wij leven volgens het principe dat alle mensen gelijk zijn, er is geen enkel verschil tussen jou en mij. Mocht je bij ons langskomen, tu es chez toi. Onze filosofie bestaat uit een ver doorgevoerde vrijheid die steunt op respect. Respect voor elkaar en de natuur. Die vrijheid voel je nog het beste wanneer je op je kameel langs de bergen en rivieren trekt: je geniet van het uitzicht, de sfeer en de gesprekken onderweg. Eigenlijk is een kameel net zoals een auto. Maar dan zonder radio (lacht)."

INFO:
Tassili is vanaf maandag 29 augustus verkrijgbaar.
Tinariwen speelt op 19 oktober in de AB.