Direct naar artikelinhoud

Megaproject verplettert Mini-Europa

Is het een teken van de tijd? Op een ogenblik dat de Europese Unie door een zware crisis gaat, sluit 'klein Europa' de deuren. Mini-Europa gaat deze zomer definitief dicht. Voor het miniatuurpark is er geen plaats meer in de vastgoedplannen die de stad Brussel aan de voet van het Atomium koestert. Ook waterpretpark Océade moet verdwijnen.

De kortste tour doorheen Europa kan je in Brussel maken. Op de Brusselse Heizel wandel je op een paar uur tijd voorbij de belangrijkste monumenten van de 27 lidstaten, van de Big Ben in Londen over de Brusselse Grote Markt naar de arena van Sevilla en de gondels van Venetië. Mini-Europa is op meer dan 20 jaar uitgegroeid tot een volwaardige attractie, die Brussel als hoofdstad van Europa mee op de kaart heeft gezet.

Menig familie-uitstapje aan Brussel eindigt met een bezoek aan Mini-Europa. Busladingen vol schoolkinderen vonden hun weg naar het park om er wat Europese cultuur op te snuiven. Met dank aan de Brusselse burgemeester Hervé Brouhon en zijn illustere voorganger Paul Vanden Boeynants. Zij besloten in 1986 om de Heizelvlakte nieuw leven in te blazen en het idee van een 'klein Europa' stond daarbij vooraan.

Op de plek waar de Expo '58 tientallen miljoenen bezoekers trok, kwamen er nieuwe attracties. Brupark was geboren. Brussel mikte daarbij bewust op de buitenlanders, die een bezoek brachten aan de Europese hoofdstad. Voor hen bestond er geen enkele Europese attractie. Mini-Europa zou die leemte invullen.

Het project had zelfs de tijdsgeest mee. Met de komst van Jacques Delors kwam er aan het hoofd van de Europese Commissie een man te staan die na verscheidene jaren van eurosclerose nieuw leven in het Europees project zou blazen. Huidig EU-voorzitter Herman Van Rompuy was er zelfs bij in 1989, het jaar dat Mini-Europa zijn deuren opende.

Nooit opheldering

Toch was het miniatuurpark bijna in de startblokken blijven steken. Een Nederlandse firma sleepte het contract voor de bouw van Mini-Europa in de wacht, maar verkeek zich op de omvang van het project. De bouw van de maquettes van de scheve toren van Pisa en de Eiffeltoren bleken veel duurder dan gedacht. De Nederlandse firma gaf er de brui aan. De stad Brussel mocht in 1988 op zoek naar een overnemer.

Die wordt gevonden bij de zakenfamilie Meeùs, die ten zuiden van Brussel het pretpark Walibi uitbaatte. Toen Walibi in 1997 door Six Flags werd overgenomen, wou de Amerikaanse groep Mini-Europa van de hand doen en belandde het miniatuurpark bij zijn huidige eigenaar: Thierry Meeùs (57), zoon van Walibistichter Eddy Meeùs. Hij kreeg toen ook het waterpretpark Océade in handen, dat Walibi begin jaren '90 van een Franse groep had overgenomen.

"Bij mijn overname werd reeds gezegd dat er een groot vastgoedproject in Brupark zou komen", herinnert Meeùs zich. "Mini-Europa en Océade hadden een concessie tot 2010. Ik dacht destijds dat een verlenging van de concessie zeker mogelijk zou zijn."

Achteraf bleek het de grootste vergissing uit zijn zakenleven. De stad Brussel koesterde in de jaren '90 reeds grootse plannen op de Heizel. Een congrescentrum, shoppingcenter en luxe-appartementen zouden verrijzen aan de voet van het Atomium. Daarvoor zouden Mini-Europa en Océade moeten wijken. In 2008 dook die informatie opnieuw op. "Een vastgoedmakelaar vertelde me dat Mini-Europa zou moeten wijken voor appartementen. Later bleek dat er ook een weg was gepland op de plek waar nu Océade ligt," zegt Meeùs. De ondernemer vroeg onmiddellijk opheldering bij de gemeente Brussel. Maar die kwam er nooit.

Miljoenenomzet

"De verantwoordelijken van de stad hebben mij altijd aan het lijntje gehouden", zegt Meeùs. Een verlenging van de concessie tot eind 2013 kwam er nog wel. Maar toen midden januari van dit jaar een fax van de stad Brussel binnenrolde met het bevel om uiterlijk tegen het eind van het jaar de twee parken af te breken en de terreinen terug in hun oorspronkelijke staat te herstellen, wist Meeùs hoe laat het was.

Het personeel van beide ondernemingen, samen een honderdtal mensen, kreeg gisteren zijn vooropzeg. Een procedure van collectief ontslag werd ingeleid. "Onbegrijpelijk", noemt een emotionele Meeùs de gedwongen sluiting. "Ik heb er altijd van gedroomd om Mini-Europa en Océade van de ondergang te redden."

De Franstalige ondernemer mag met de nodige fierheid omkijken naar wat hij gerealiseerd heeft. Sinds hij de leiding heeft over de twee parken steeg de omzet van 4,2 naar 7,45 miljoen euro in 2011. De twee projecten waren winstgevend.

Toen Mini-Europa in 1989 openging stonden er 60 monumenten uit twaalf lidstaten. Vandaag telt het park 350 monumenten uit 27 lidstaten. "Ik heb van Mini-Europa een buitengewoon park gemaakt. Océade heb ik uitgebouwd tot een van de mooiste waterpretparken in Europa", zegt Meeùs trots.

Mini-Europa krijgt jaarlijks 360.000 bezoekers over de vloer. Bij Océade staat de teller op 240.000. Onder de bezoekers zijn heel wat buitenlanders. Océade trekt klanten uit Noord-Frankrijk en Zuid-Nederland. Mini-Europa krijgt zelfs touroperators met toeristen uit India en Rusland over de vloer.

Hun komst zorgt voor heel wat inkomsten voor hotels en restaurants in Brussel. Mini-Europa zou onrechtstreeks jaarlijks 13 miljoen aan inkomsten genereren voor de hoofdstad. "En dat zet men Allemaal op de helling, voor een vastgoedproject waarvan het helemaal nog niet vaststaat dat het er zal komen", foetert Meeùs.

Als grote verantwoordelijke voor de nakende sluiting wordt de Franstalige socialisten van burgemeester Freddy Thielemans met de vinger gewezen. Meeùs: "Ze hebben met onze voeten gespeeld. Is het omdat ik de enige privé-ondernemer ben in de toeristische sector in Brussel? Is het omdat ik maar twee kleine KMO's vertegenwoordig? Ik weet het niet. Ik begrijp de stad niet. Voor mij zijn haar beslissingen onbegrijpelijk."

Laatste seizoen

Midden maart opent Mini-Europa voor een laatste keer terug zijn deuren. Het seizoen zal deze keer niet worden volgemaakt. Eind augustus is het definitief afgelopen met het miniatuurpark. Ook Océade gaat dan onherroepelijk dicht.

Tot de laatste snik zal het personeel zich blijven inzetten. Als verwelkoming aan Kroatië als 28ste EU-lidstaat wordt eind juni een schaalmodel van de Sint-Marcuskerk van Zagreb ingehuldigd. Een ondernemer uit Montenegro heeft reeds belangstelling getoond om installaties over te nemen.

"Hopelijk komen bulldozers het park niet platwalsen. Je weet niet hoeveel duizenden uren we in deze installaties hebben gestoken", reageert een werknemer van Mini-Europa verbitterd. Ook een collega van Océade reageert scherp. "Het is precies alsof we in Brussel zwembaden te veel hebben en een tekort aan werklozen. De politici in Brussel moeten beschaamd zijn."