CACAO in crisis

De cacaoplantages van Enan Abblé en Emile Ouedraogo in Kragui in het zuidoosten van Ivoorkust ogen hetzelfde, maar wie beter kijkt, ziet dat de bomen van Abblé meer vruchten dragen. De nieuwe aanplant staat netjes op een rij, op veilige afstand van elkaar zodat zieke bomen apart kunnen worden verzorgd. Abblé is lid van een coöperatie en krijgt een speciale opleiding om zijn productiemethode te verbeteren. Daardoor gebruikt hij minder schadelijke bestrijdingsmiddelen, verbetert de kwaliteit, raakt de bodem minder uitgeput en kan zijn cacao worden bestempeld als 'duurzaam'.

De nieuwe productiemethoden zijn niet alleen goed voor Abblé - hij produceert drie keer zoveel als Ouedraogo - maar vooral ook in het voordeel van grote chocoladefabrikanten zoals Mars en Nestlé. In de chocolade-industrie bestaan grote zorgen: als de productie niet drastisch omhoog gaat, kan in 2020 al niet meer aan de wereldwijd groeiende vraag naar cacao worden voldaan. De consumptie is immers wereldwijd gigantisch toegenomen.

Ivoorkust is met 40 procent de grootste cacaoleverancier ter wereld, maar de productie wordt bedreigd. Niet alleen vanwege de oprukkende Sahel, maar vooral ook omdat boeren massaal overstappen op producten als rubber en palmolie. De keuterboeren in Ivoorkust zien dat hun zonen en dochters niet staan te springen om de arbeidsintensieve productie van cacao over te nemen; ook voor nieuwe generaties hoger opgeleide Ivorianen lonkt de stad.

Ploeteren

Om de cacaotoevoer veilig te stellen is een wereldwijd rampenplan in werking getreden. Fabrikanten en cacaoverwerkers zoals Cargill werken samen met ontwikkelingsorganisaties zoals Solidaridad om boeren te helpen hun productie - en hun leefomstandigheden - te verbeteren. Ze verzorgen landbouwopleidingen, leveren kunstmest en geschikte pesticiden en proberen zo te voorkomen dat boeren er het bijltje bij neerleggen. Dit alles onder de noemer van duurzaamheid.

Fotojournalist Kadir van Lohuizen reisde dit jaar naar Ivoorkust om de route van de cacao te volgen. Die begint op de kleinschalige plantages van de boeren Abblé en Ouedraogo in Kragui in Zuidwest-Ivoorkust, gaat via de haven in San Pedro tot aan de grootste cacaohaven ter wereld: Amsterdam. Daar worden de cacaobonen verwerkt door bedrijven als Cargill en ADM, om te eindigen op de lopende band van de fabriek van Mars.

Wereldwijd wordt 4 miljard kilo cacao per jaar geproduceerd. Maar de productie is kleinschalig en versnipperd. De partijen cacao uit Ivoorkust zijn peanuts in verhouding tot de enorme bulk cacaobonen die in bijvoorbeeld de Amsterdamse haven arriveert. De circa 700.000 cacaoboeren in Ivoorkust beschikken gemiddeld over één tot drie hectare land. De gemiddelde jaarlijkse opbrengst per hectare is 450 kilo, die voor 1,06 euro per kilo kan worden verkocht op basis van de door de overheid vastgestelde prijs.

Enan Abblé is lid van een kleine coöperatie en heeft dankzij een opleiding een ruim 40 procent hogere productie dan gemiddeld. Toch leidt hij met zijn vrouw Akissi Gbako en vier kinderen een sober bestaan. Omdat ze hun gezin bewust klein hebben gehouden, nog inkomsten hebben uit rubber en zelf hun eten verbouwen, houden ze stand en hebben ze hun oudste zoon en dochter naar Abidjan kunnen sturen om te studeren.

Het gezin van Emile Ouedraogo heeft het moeilijker, maar hij lacht de ellende veelvuldig weg. Met zijn twee vrouwen en elf kinderen vormt hij een hecht gezin, maar het is ploeteren op de drie hectare grond. De oogst is flink teruggevallen sinds zijn plantage is verouderd en hij zich geen mest kan veroorloven.

Hogere versnelling

Het bezoek aan de twee gezinnen door Van Lohuizen laat zien dat er nog een lange weg is te gaan in Ivoorkust. Ondanks de inspanningen van ontwikkelingsorganisaties, de industrie en overheden is cacao nog steeds geen aantrekkelijk product; de prijs is te laag en de productie te arbeidsintensief.

Betere landbouwmethoden moeten het tij keren. "Maar er is haast bij", zegt Hans Perk, cacao-expert bij de ontwikkelingsorganisatie Solidaridad. "Het is een belangrijke stap dat een bedrijf als Mars heeft aangekondigd dat het de productie in 2020 volledig wil verduurzamen, maar dan moeten we nu wel met alle partijen in de volgende versnelling."

Tentoonstelling For the Love of Chocolate, Scheepvaartmuseum Amsterdam, van 20 november tot 16 mei.

Fotograaf Kadir van Lohuizen

De Nederlandse fotograaf Kadir van Lohuizen (50) werkt al meer dan twintig jaar als fotojournalist over de hele wereld, van Palestina tot Sierra Leone en Congo. In zijn werk stelt hij vaak mondiale problemen aan de kaak. Zijn project For the Love of Chocolate kwam tot stand in samenwerking met Solidaridad, een organisatie die zich inzet voor een duurzame voedselproductie wereldwijd.