Direct naar artikelinhoud

De president krijgt het zwaar

Nu de overwinning van Petro Porosjenko tijdens de presidentsverkiezingen in Oekraïne gebeiteld staat, komt het echte werk. Niet alleen moet hij een einde zien te maken aan de burgeroorlog in het oosten van het land, ook moet hij de politiek-economische crisis oplossen en Oekraïne navigeren tussen Rusland en Europa.

Verdrag met Europa

Het lijkt een detail maar de invoering van een reeks economische hervormingen uit Brussel zal de belangrijkste prioriteit zijn. Ex-president Viktor Janoekovitsj besloot in november vorig jaar het handels- en associatieverdrag met de Europese Unie op het laatste moment niet te tekenen. Het werd zijn eigen ondergang.

De interim-regering tekende in maart al de politieke poot van het verdrag, de komende maanden moet Porosjenko stappen nemen in de richting van economische en juridische hervorming, en alles in werk stellen om een visumvrij reisverdrag met de EU te tekenen. Porosjenko zal bovendien moeten breken met twee decennia aan megalomane corruptie, slecht bestuur en machtsmisbruik. Met het ancient regime zal moeten worden afgerekend, en het vertrouwen in de politiek moet worden teruggewonnen. Er zouden nog dit jaar parlementsverkiezingen komen.

Economische crisis

Oekraïne staat op de rand van een faillissement. De aanhoudende politieke crisis zorgt voor fikse inflatie, hogere prijzen voor importgoederen en een enorme kapitaalvlucht. De Oekraïense eerste minister, Arseni Jatsenjoek, liet weten dat de staatskas geroofd, geplunderd en simpelweg leeg was.

Eerder dit jaar kreeg Oekraïne een noodlening van het International Monetair Fonds, op voorwaarde van verregaande hervormingen. Maar de problemen stapelen zich op. De zware industrie en de landbouw in het land is inefficient en verouderd. Overheidssectoren als medische zorg en defensie vragen miljardeninvesteringen. Als klap op de vuurpijl zullen de kosten voor gas, water en licht voor huishoudens verdubbelen in de komende jaren. Met die inkomsten moet de energierekening aan buurland Rusland betaald worden.

Relatie met buurland

Moskou liet weten dat het de uitkomst van de verkiezingen in Oekraïne zal respecteren. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov zei dat het Kremlin "klaar voor een dialoog" is, maar waarschuwde dat het leger een einde aan de antiterreuroperatie in het oosten moet maken. "Het zou een grote fout zijn wanneer Kiev de militaire operatie tegen de eigen bevolking niet staakt", zei Lavrov volgens het Russische persbureau Interfax. Niet alleen op diplomatiek niveau, ook in het dagelijks leven moet er een nieuwe verstandhouding worden gevonden tussen Kiev en Moskou, al eeuwenlang broedersteden.

Dankzij enorme propagandacampagnes aan beide kanten is het wantrouwen enorm. Volgens Moskou zijn in Oekraïne de fascisten aan de macht, volgens Kiev is Vladimir Poetin de nieuwe Hitler. "De oorlog ten einde brengen en vrede brengen in heel Oekraïne, de instabiliteit in het oosten van Oekraïne een halt toe roepen, het zal allemaal onmogelijk zijn zonder medewerking van Rusland", liet Porosjenko weten. Hij beloofde Moskou aan te doen in de eerste helft van juni. De teruggave van het door Rusland geannexeerde schiereiland de Krim is onbespreekbaar, maar over de gasschuld van ruim 3 miljard en toekomstige contracten kan worden onderhandeld.

Onrust in het oosten

De autoriteiten lijken de grip op het onrustige oosten van het land steeds verder kwijt te raken. De zelfbenoemde volksrepublieken nemen het heft in eigen handen, en kiezen steeds vaker de aanval. Politie, justitie en veel overheidsfunctionarissen zijn overgelopen, het leger is verzwakt en niet in staat orde op zaken te stellen.

Porosjenko beloofde in de campagne met alle betrokken partijen aan tafel te gaan, en kondigde aan als eerst Donetsk te bezoeken. Amper vierentwintig uur na de verkiezingen lijkt dat onmogelijk. Het vliegveld van de stad is in handen van de separatisten, en de toegangswegen worden door verschillende milities gecontroleerd.

Al ruim twee maanden woedt er een heftige strijd tussen de opstandelingen en het Oekraïense leger, de afgelopen weken mengen verschillende gewapende groepen zich in het conflict. Bovendien is er grote onenigheid tussen de separatisten, die ook nog eens elkaar bevechten. De wetteloosheid regeert, iedere dag vallen er dodelijke slachtoffers.