Het 'Belga Sport' van de politiek

De coulissen van de Wetstraat, woensdag, 21.35 uur, Canvas

De waarheid en niets dan hun waarheid reserveren politici doorgaans voor memoires die slechts te boek worden gesteld als ze politiek geen schade meer kunnen aanrichten. Wat dat betreft lijkt de Wetstraat een beetje op een wielerpeloton. Ook daar heerst de omerta en wordt pas na vele jaren duidelijk wat achter de schermen werd bedisseld en wie door wie geflikt werd. Al het blijft natuurlijk wel verhelderend om, wanneer het stof is gaan liggen, de feiten nog eens op een rijtje te zetten.

Het idee om het collectieve geheugen op te frissen en van verklarende voetnoten te voorzien bleek een schot in de roos . De eerste aflevering van De coulissen van de Wetstraat deed in meer dan een opzicht, en dat mogen de makers als een compliment opvatten, denken aan het onvolprezen Belga Sport. Een slimme selectie archiefbeelden, gelardeerd met vaak verrassende getuigenissen, sfeervolle tussenshots en tot de essentie beperkt commentaar. Een knap staaltje vakwerk. Alleen jammer dat de reconstructie van het 'koningsdrama' bij de VLD onthoofd werd door de man die destijds de hakbijl hanteerde. Guy Verhofstadt - "Zou hij nog steeds wat te verbergen hebben?", vroeg ik me meteen af - hulde zich in oorverdovende stilte en weigerde zelfs na lang aandringen om mee te werken.

Maar ook zonder de ex-premier bleef dit programma boeiend en interessant. Ivan De Vadder liet de hoofdrolspelers van weleer terugblikken op het brokje vaderlandse geschiedenis dat ze zelf hielpen schrijven. We keerden terug naar 2004, toen de VLD gedwongen werd tot de verscheurende keuze tussen frères ennemis Guy Verhofstadt en Karel De Gucht. Een bizarre patstelling die uiteindelijk werd 'opgelost' door de voorzitter af te zetten. De beelden van het VLD-congres grepen meteen naar de keel. Dankzij de even historische als emotionele oproep tot eenheid van de oude voorman Willy De Clercq leek alles nog te kunnen koelen zonder blazen. De regering van een tot tranen toe bewogen Verhofstadt was gered.

Of toch niet? Op zondag liet De Gucht in De zevende dag weten zijn strijd tegen het migrantenstemrecht voort te zullen zetten. "Ik wist niet wat ik hoorde. We hadden stilaan onze buik vol van de fratsen van Karel", zegt Annemie Neyts. Spin doctor Noël Slangen belde onmiddellijk Verhofstadt - "Guy was uitzinnig van woede" - en ook Patrick Dewael - "wat Karel deed was tegen de sfeer van het congres" - toonde zich onaangenaam verrast.

"Ik had Verhofstadt niets gezegd over De zevende dag", zei De Gucht fijntjes. "Omdat ik hem ken en goed weet dat hij meteen zijn mening durft aan te passen." Die zat! We kwamen te weten dat de premier zijn voorzitter - "Het was wel Guy die schreeuwde, niet ik" - in het bijzijn van de pers telefonisch de huid vol schold zodat het gerucht dat 'het hoofd van De Gucht op tafel stond' steeds hardnekkiger werd.

Loze begrippen

Hallucinant waren de getuigenissen over de 'ultieme' vergadering in de Lambermont. "Het was een verbale lynchpartij. Nu begrijp ik hoe parlementen er toe komen om de oorlog te verklaren", herinnert Neyts zich. Patrick De Wael had het over "collectieve verdwazing" en De Gucht over een "fysiek en mentaal hoogst onaangename ervaring". Het beeld van de premier die als een gebroken man de trap van zijn ambtswoning op strompelde, sprak boekdelen. Net als dat van beide kemphanen die elkaar weigerden aan te kijken bij de aanstelling van tussenpaus Dirk Sterckx. "Ik kan niet ontkennen dat die week niet de leukste uit mijn leven was", besloot Karel De Gucht. "Maar ze heeft me ook volwassener gemaakt en me gevaren en risico's beter leren inschatten. Eigenlijk heeft men mij een dienst bewezen." Of hoe politiek en cynisme hand in hand blijven gaan.

De coulissen van de Wetstraat liet zich bekijken als een spannende politieke thriller en toonde een meedogenloze wereld waarin dankbaarheid en vriendschap loze begrippen zijn. "Wie wint is de baas", zei Rik Daems nog. Maar hier had duidelijk niemand gewonnen. Allemaal verliezers. Behalve de kijker dan.