keerzijde van de medaille

Geboren op 10 mei 1979 in Diest.

Lijdt sinds haar 14de aan de zeldzame spierziekte progressieve tetraplegie.

Werd wereldberoemd in Vlaanderen na de Paralympische Spelen in Londen in 2012, waar ze in het wheelen goud haalde op de 100m sprint en zilver op de 200m sprint.

Vorig jaar reed ze op het WK atletiek voor paralympiërs in Qatar naar drie gouden medailles (100m, 200m en 400m).

Wil nog een laatste keer schitteren op de Paralympics in september. Pas half augustus weet Marieke of er in haar categorie genoeg vrouwelijke atleten zijn en of ze naar

Rio mag.

igenlijk gaat het echt niet goed met mij", vertelt Marieke 'Wielemie' Vervoort (37). "Eind vorige maand was ik voor wedstrijden in Zwitserland, en daar heb ik me heel slecht gevoeld. De 800 meter wheelen was een ramp. Ik verzuurde al na de eerste bocht, het was alsof mijn wielen vierkant draaiden. Ik heb toen gehuild van frustratie: 'Ik stop ermee, ik kan niet meer, ik wil niet meer.' Het laatste jaar ben ik sterk achteruit gegaan. Intussen heb ik het statuut van palliatieve patiënt. Dat klinkt raar, hé? Aan topsport doen en tegelijk palliatief zijn."

Waarom blijf je in deze omstandigheden nog sporten?

"Simpel: als ze mijn sport afnemen, is het gedaan met mij. In het wheelen kan ik al mijn angsten en frustraties kwijt. Het is de enige manier om met mijn ziekte om te gaan. Er is een foto van mij vanop het WK in Qatar, waarop ik heel kwaad aan het wheelen ben: bijna grommend, met de tanden op elkaar. Ik klop letterlijk alles van mij af op de wielen. Door die kwaadheid stijg ik boven mijn grenzen uit en lever ik superprestaties."

In september komen de Paralympics van Rio eraan.

"Ik had het er daarnet nog over met mijn verzorgster. Ze vroeg me of ik wel écht naar Rio wilde. Trainen wordt steeds moeilijker, want mijn spieren verkrampen sneller dan vroeger. Ik heb geen drie goede dagen op rij meer. Daarom twijfel ik nog: wat als ik alleen slechte dagen zal hebben in Rio? Ik zou het vreselijk vinden om als laatste te eindigen. Maar ik denk wel dat ik zal gaan. De Paralympische Spelen in Londen waren zo magnifiek... je kan dat met niets vergelijken."

Maar eigenlijk is Rio een vergiftigd geschenk voor jou?

"Ja, precies. Het is een strijd met mezelf: doorgaan of stoppen? Wil ik nog blijven vechten, of kap ik ermee en geniet ik nog even van de kleine dingen in het leven? Ik kijk wel uit naar Rio, maar ik kijk er ook níet naar uit. Het is dubbel, ik weet dat mijn sportcarrière daar zal eindigen. En ik weet niet wat erna komt."

De sport put je lichaam helemaal uit. Ik vraag me af hoe je het blijft klaarspelen.

"Ik ben mentaal ongelooflijk sterk. En ook heel koppig: mijn sterrenbeeld is Stier. The Beast from Diest, hé. (lacht) Op het WK heb ik de 400 meter afgelegd met koorts: het was 35 graden en ik was aan het rillen van de kou. Toch haal ik daar goud én een kampioenschapsrecord. Puur op karakter. Puur omdat die sport mijn verwerkingsproces is. Op de piste ben ik letterlijk aan het vechten met dat monster in mij. Zo van: ík ben hier aan het winnen, jij zal mij nooit kapotmaken."

Vraag aan de gemiddelde Belg welke paralympiër hij kent, en er zal maar één naam opduiken: de jouwe.

"Ik vind het eigenlijk jammer dat de mensen alleen mij kennen. De media blijven mij vinden omdat ik open en spontaan ben, denk ik. Maar ook omwille van de dingen die ik heb meegemaakt en het zeldzame karakter van mijn ziekte."

Heel Vlaanderen zag je afzien in de aangrijpende aflevering van Het Huis. In dezelfde week van de uitzending won je drie keer goud op het WK.

"Ja, dat was moeilijk te bevatten. Voordien kreeg ik weleens te horen dat ik kon winnen dankzij het gebrek aan tegenstand. Terwijl ik er zoveel voor moet doen en laten! Maar sinds de uitzending van Het Huis krijg ik alleen nog maar respect. Ik ben heel blij dat ik heb doorgezet met die aflevering (waarin ze een nacht vol helse pijnen beleefde, red.). Iedereen kent mij als het vrolijke meisje dat altijd op het podium staat, maar niemand kent de keerzijde van de medaille. Dat wou ik de mensen ook eens laten zien."

Sindsdien ontvang je de ene prijs na de andere: de Vlaamse Reus, de Lifetime Achievement Award op het Sportgala, de VlaM-trofee van de N-VA, de Beneluxprijs, de Paralympiër van het Jaar,...

"En in Humo's Pop Poll eindigde ik tweede als Vrouw van het Jaar, na Angela Merkel! Ik krijg nog altijd kriebels als ik daaraan denk. Ik hoor van veel mensen dat ik hen heb geïnspireerd met die uitzending. Omdat ik heb getoond dat ik niet bij de pakken blijf neerzitten, hoe groot de tegenslag ook is. Het is fijn dat ik mensen kan helpen door gewoon mezelf te zijn."

Hoe wil je later herinnerd worden?

"Als een goedlachs en moedig meisje. Ik vind het heel belangrijk dat ik iets kan nalaten. Mijn grootste wens is om een Wielemie-museum te openen, met allerlei herinneringen aan mijn sportcarrière. Dat moet een plekje worden waar andere mensen energie kunnen opdoen. Ik heb mijn afscheid al tot in de puntjes voorbereid. Zo heb ik aan de belangrijkste personen in mijn leven al een afscheidsbrief geschreven: mijn ouders, zus en goede vrienden. En ik heb ook alvast de teksten en liedjes uitgezocht."

Dat moet mentaal toch heel zwaar zijn?

"Soms pink ik een traantje weg, maar het geeft mij ook een gevoel van controle. Als er iets gebeurt, ben ik er klaar voor. En dan verloopt het zoals ik het zelf wil. Ik ben altijd heel open geweest over euthanasie. Het taboe errond is al veel minder groot, maar ik wil dat het verdwijnt. Ik denk dat ik zelf het grootste voorbeeld ben dat euthanasie levensverlengend werkt. Met die papieren heb ik mijn leven tenminste in eigen handen, ook als de pijn ondraaglijk wordt. Het geeft me gemoedsrust dat het ook op die manier kan. Anders had ik er allang zelf een einde aan gemaakt."

Ben je bang om te sterven?

"Eigenlijk niet. Ze hebben mij al vaak in slaap gedaan voor operaties, en dat geeft mij altijd zo'n rustgevend gevoel. Soms kan ik niet wachten tot de anesthesist er is. (lacht) Ik denk dat doodgaan een beetje hetzelfde is. Je voelt niets meer, je hebt geen pijn meer. Een halfjaar geleden ging ik onder narcose voor een ingreep aan mijn blaas. Toen ik ontwaakte, was mijn eerste reactie: 'Shit, ik wil niet terug wakker worden.'"

vredig gevoel

Door je ziekte kan je amper nog een boterham smeren, maar je bent wel al gaan bungeejumpen, zweefvliegen, diepzeeduiken en skydiven. Wat cool, Marieke, dat je je niet laat tegenhouden door een rolstoel.

"Ik wil laten zien dat een rolstoel geen belemmering hoeft te zijn. Daarom wou ik de bungeejump mét mijn rolstoel doen. Het eerste wat ik zei toen ik weer op de grond stond, was: 'Ik wil nog eens.' (lacht) Ik heb ook ooit een duosprong gedaan met de parachute. Dat gaf mij zo'n vredig gevoel, zo van: ik heb even geen rolstoel nodig."

Als jij uit een vliegtuig springt, heb je een vredig gevoel?

"Ja! (giechelt) Met die bungeejump was dat ook zo. Tien jaar geleden had je mij dat nochtans niet moeten vragen. Toen zou ik zulke dingen nooit gedaan hebben. Maar al mijn doodsangsten zijn verdwenen sinds ik die euthanasiepapieren heb ondertekend. Sindsdien zoek ik de kicks zelfs vaker op. Ik droom er nu van om mee te vliegen met een stuntvliegtuigje. Ze zijn momenteel bezig om dat te regelen voor mij."

Je bent er altijd in geslaagd om iets van je leven te maken. Is dat geen geruststelling voor jou als je stopt met sporten?

"En toch denk ik dat het zonder sport afgelopen is voor mij. Ik kan niet meer, ik ben op... Ik voel me elke week achteruit gaan. Langs de andere kant heb je wel een punt. Ik ben in 2000 in de rolstoel beland, maar dat heeft mij niet klein gekregen. Ik heb dingen kunnen doen waar andere mensen alleen maar van kunnen dromen. Meedoen aan de Ironman in Hawaï, bungeejumpen met een rolstoel, goud behalen op de Paralympische Spelen,..."

Hoe meer miserie je moest doormaken, hoe gulziger je bent gaan leven?

"Ja, zo is het! Ik wil geen glaasje cava, ik wil de hele fles. (lacht) Niet dat ik ze helemaal leeg zou drinken - de dag nadien is cava ook nog lekker. Maar mijn punt is: ik geniet graag van het leven. En dan vooral van de kleine dingen. Materialisme en rijkdom zeggen me niets. Ik ben een heel rijk mens, als je ziet hoeveel goede vrienden ik rond mij heb. Ik kan ze niet op twee handen tellen."

DEKSELSE KASSEIEN

Over naar Diest, jouw woonplaats. Ik moet bekennen dat ik hier nooit eerder ben geweest. Overtuig me eens dat het geen slaapstadje is?

"De meeste mensen die voor het eerst in Diest komen, zijn verbaasd hoe mooi het hier eigenlijk is. Het stadsbestuur laat de Demer openleggen om de binnenstad nog gezelliger te maken. Je kan hier ook verrassend leuk winkelen en er komen steeds meer winkels bij. Diest breidt uit, maar tegelijk is het een stadje waar iedereen elkaar kent. Het blijft klein en gemoedelijk."

Ik hoor het: hier zit een fiere Diestenaar voor mij.

"Ik ben hier dan ook geboren en getogen: altijd naar school geweest in Diest en heel veel lol gehad op café. (lacht) In mijn tienerjaren ben ik zelfs nog redder geweest in het openluchtzwembad van de Halve Maan. Dat was in de tijd dat ik nog kon lopen. Ik vind het een aangename stad om te wonen en de burgemeester is ook een lieve man. Hij is me zelfs eens komen bezoeken in het ziekenhuis. Maar, en dat heb ik hem al honderd keer gezegd: de stad is niet rolstoelvriendelijk. In heel wat straten kan ik gewoon niet oversteken omdat de stoeprand veel te hoog is. En de mindervalidenparking op de Grote Markt ligt op de plaats... waar de kasseien liggen."

Is de situatie in andere steden dan zoveel beter?

"In sommige steden wel, ja. Het grote voorbeeld op dat vlak is Nederland: daar kan je overal naartoe met de rolstoel. Ik begrijp het niet zo goed. Ze beschouwen mij hier als een voorbeeldfiguur, ze zijn fier op alles wat ik presteer. Maar als de halve binnenstad wordt omgespit, komt er niemand langs om advies te vragen. Ik heb het stadsbestuur al vaker voorgesteld om samen eens het centrum te doorkruisen in een rolstoel, zodat ze met eigen ogen merken wat de gebreken zijn. Maar daar blijven ze doof voor."

Diest ligt op het kruispunt van drie Vlaamse provincies. Van wat heeft de stad het meest in zich: het nuchtere Vlaams-Brabant, het gemoedelijke Limburg of het zelfbewuste Antwerpen?

"Ik denk toch Vlaams-Brabant. De mensen zijn hier no-nonsense, en zo heb ik het graag. Ik ben heel blij dat ik mezelf een Vlaams-Brabander kan noemen. Waarom weet ik ook niet: het is een gevoel. Niet dat ik iets heb tegen Limburgers of Antwerpenaars. Ik woon op 500 meter van Limburg en de meeste mensen denken dat ik van de Antwerpse Kempen ben. Maar ik kom uit Vlaams-Brabant en ik ben daar fier op."

"Raar hè,

aan topsport doen

en tegelijk

palliatief zijn"

"Ik kan alle rolstoelgebruikers in Vlaanderen de On Wheels App aanraden. Via deze app zie je meteen welke winkels, horecazaken of bezienswaardigheden toegankelijk zijn met de rolstoel. Je vult eerst de breedte van je rolstoel in en je bent vertrokken. De app is al werkzaam in vijf steden, geloof ik: Gent, Hasselt, Kortrijk, Brugge en Antwerpen."

De On Wheels App is verkrijgbaar via de App Store en Google play. www.onwheelsapp.com.

"Mijn plekje in Diest is de Sint-Jansruïne, waar de restanten liggen van de oude Sint-Jan De Doperkerk. (zie foto's) De achterste boog van de kerk is bedekt met een dikke laag klimop, waardoor de ruïne er prachtig bij staat. In de zomer ga ik daar in het gras liggen om naar de wolken te kijken. De perfecte plek om tot rust te komen."

Sint-Jansruïne, Sint-Jansveld 11, 3290 Diest.

"Als ik een terrasje wil doen, dan ga ik naar Oud Diest. Je hebt er zicht op het marktplein, het stadhuis en de kerk. Toen ik met brandwonden in het ziekenhuis lag, kwam de eigenaar speciaal mijn lievelingsschotel brengen: scampi's Oud Diest. De dokter en ik hebben dat met veel smaak opgegeten." (lacht)

Oud Diest, Grote Markt 17, 3290 Diest. Op Facebook.

"In Frituur De Mosterdpot eet je de lekkerste frietjes van de streek. Ook mijn hond Zenn komt er graag, want ze krijgt er altijd een curryworst. (lacht) De specialiteit van het huis is het Diesters stoofvlees, dat gemaakt wordt met Diesters bier en wat zoeter smaakt dan normaal stoofvlees."

Frituur De Mosterdpot, Koningin Astridlaan 2, 3290 Diest.

"Het Spaanse Lanzarote is al jarenlang mijn tweede thuis, omdat ik er zo vaak ga trainen. In de tapasbar Casa Iberico in Diest vind ik een stukje Spanje terug. De tapas zijn er verrukkelijk, en ik ben ook fan van hun cava van het huis: de 'casa'. Ze hebben een gezellig tuinterras waar het in de zomer heerlijk toeven is."

Casa Iberico, Kautershoek 1, 3290 Diest. www.casaiberico.be.