Rechters negeren vaak afspraken scheidende partners
Bijna 9 op 10 koppels die willen scheiden, maken voor ze naar de rechter stappen onderling afspraken over het onderhoudsgeld. In de helft van de gevallen veegt de rechter die van tafel. Dat blijkt uit een onderzoek van de Gezinsbond. Ontslagnemend minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) gaat de pijnpunten aankaarten bij het college van procureurs-generaal.
Zelfs bij echtscheiding in onderlinge overeenkomst houdt de rechter niet altijd rekening met de afspraken die ex-partners gemaakt hebben, stelt de Gezinsbond. “Wettelijk zijn rechters verplicht om het akkoord te volgen, ze mogen enkel advies geven als ze vinden dat de afspraken niet in het belang van het kind zijn”, zegt onderzoekster Annelies Mervielde van de Gezinsbond. “Op zich is dat niet slecht. We weten ook niet waarom ze die afspraken verwerpen, dat vraagt verder onderzoek. Maar ouders die samen een akkoord bereiken, zullen zich daar eerder aan houden dan aan een regeling die wordt opgelegd. Al neemt dat niet weg dat ook achteraf nieuwe conflicten kunnen ontstaan.”
De berekening van het onderhoudsgeld is vaak “nattevingerwerk”, zegt Annemie Drieskens, secretaris gezinspolitiek bij de Gezinsbond. “Er zijn grote verschillen tussen de verschillende gerechtelijke departementen, rechters stellen zich soms partijdig op en kinderen worden nauwelijks betrokken.” Al krijgen ook ouders een veeg uit de pan. “Ze moeten meer abstractie maken van hun eigen ambities. Scheiden is lijden voor alle partijen, maar we zien dat jongeren echt gekneld raken in vechtscheidingen.”
Sinds 2010 is er een wet die enkele criteria bepaalt waar rechters rekening mee moeten houden in de berekening van het onderhoudsgeld. Ze moeten het bedrag ook verantwoorden. Al is de Commissie voor onderhoudsbijdragen die de wet moet evalueren, nog niet ingesteld.
De Gezinsbond stelt een ouderschapsplan voor om de pijn van een scheiding verlichten. Daarin maken ex-partners vooraf afspraken over onderhoudsgeld, de opvoeding van de kinderen en de verblijfsregeling. Zo’n plan kan tot stand komen met behulp van een bemiddelaar. De overheid zou de kosten voor een eerste, verplichte sessie voor koppels met kinderen op zich moeten nemen. Koppels die nu al op vrijwillige basis gebruik hebben gemaakt van bemiddeling, geven daar gemiddeld 385 euro aan uit.
Uit het onderzoek blijkt nog dat rechters vaak nalaten om scheidende koppels te informeren over de mogelijkheid om een echtscheidingsbemiddelaar in hun conflict te betrekken, hoewel dat ook wettelijk verplicht is. In minder dan de helft van de gevallen komt het tot een akkoord. Wie aanklopt bij een bemiddelaar verwacht vaak dat die optreedt als een neutrale scheidsrechter die alle conflicten ontwart. De bemiddelaar ziet zich zelf eerder als een ontmijner, de oplossing moet van de ex-partners zelf komen. Volgens de Gezinsbond is bijkomende opleiding van bemiddelaars noodzakelijk.