Cannes verkiest moeilijke cinema
Een palmares zoals het eigenlijk hoort: eigenzinnig en verrassend. De jury had duidelijk haar eigen favorieten en die strookten niet altijd met die van pers en andere festivalvolgers. Publieksvriendelijkheid was evenmin een prioriteit. Cinefilie des te meer.
De Palme d'Or voor Winter Sleep van de Turkse regisseur Nuri Bilge Ceylan kwam niet echt als een verrassing, omdat deze psychologische en filosofische reflectie over de clash tussen arm en rijk, maar eigenlijk nog meer tussen man en vrouw, al snel het adjectief 'palmable' meekreeg. "Als ik een film maak, ga ik altijd op zoek naar de sombere kant van mijn ziel", zegt de regisseur. Zoveel is duidelijk. De Turkse filmmaker is een vaste gast op de Croisette, viel er al in de prijzen, maar werd nog nooit gelauwerd met de Gouden Palm. Dat is nu dus wel gebeurd. Geen controversiële winnaar, ook al is Winter Sleep minder lyrisch dan zijn vorige films, zoals Climates en Once upon a Time in Anatolia. En met een speelduur van 196 minuten toch wel een erg lange zit.
Dat de kleine Italiaanse coming-of-agefilm Le Meraviglie/The Wonders van regisseuse Alice Rohrwacher, met de Vlaamse acteur Sam Louwyck in de mannelijke hoofdrol, aan de haal ging met de Grand Prix - zeg maar: de Zilveren Palm, maar die bestaat dus niet - kwam wel als een complete verrassing, temeer daar er hoger ingezet werd op Futatsume No Mado van de Japanse cineast Naomi Kawase.
Veteraan Jean-Luc Godard was in Cannes aanwezig met zijn 'experimentele' en zeer enigmatische film Adieu au langage, maar zakte niet persoonlijk af. Hij had ook laten weten dat hij geen prijs wilde. Die had hij trouwens in Cannes nog nooit gekregen. Dit jaar dus wel, want hij won de Prix du Jury, weliswaar ex aequo met Mommy van de jongste deelnemer, het 25-jarige Canadese wonderkind Xavier Dolan. Die was wel present op de slotceremonie en dankte de jury met een emotionele speech. Hij richtte zich onder meer tot Jane Campion, om haar te bedanken voor de invloed van haar film The Piano op zijn eigen werk, meer bepaald "om rollen te schrijven voor sterke vrouwen, geen slachtoffers of objecten". Tijdens het festival had Mommy zich al geprofileerd als 'palmable', maar dat ging dus niet door. Geen nood, Xavier Dolan is nog jong en komt zeker terug.
Dat Engelsman Timothy Spall gelauwerd zou worden als beste acteur voor zijn titelrol als de geobsedeerde schilder in de biopic Mr. Turner van veteraan Mike Leigh kwam evenmin als een verrassing, ook al stonden de kansen voor Amerikaan Steve Carell voor zijn rol in Foxcatcher van Bennett Miller hoog ingeschreven. Die getalenteerde filmmaker, ook bekend van Capote en Moneyball, kreeg wel de prijs als beste regisseur.
Voor de prijs van beste actrice was de Franse Marion Cotillard duidelijk de festivallieveling, maar de jury gaf die eer aan de Amerikaanse Julianne Moore, voor haar vertolking van een ouder wordende actrice in de scherpe Hollywoodsatire Maps to the Stars van David Cronenberg.
De prijs voor het beste scenario ging ten slotte naar de Russen Oleg Negin en Andrey Zvyagintsev, ook de regisseur van Leviathan, een in vodkadampen gehulde aanval op de algemene corruptie in een kleine, afgelegen provinciestad.
Het verdict van de jury oogt eerder westers, want geen prijzen voor Afrika (met Timbuktu), voor Zuid-Amerika met Relatos Salvajes/Wild Tales, of Japan met Futatsume No Mado/Still the Water. Maar dé grote afwezige in het palmares werd Deux jours, une nuit van de gebroeders Dardenne. Jammer, maar helaas. Het blijft hoe dan ook een magistrale film. En men kan het ook positief bekijken. Bij deze zesde competitiedeelname op rij is de ban om steeds met een prijs huiswaarts te moeten keren, eindelijk doorbroken. De broers kunnen met een nieuwe lei herbeginnen.