'Europa is corrupte Spaanse spaarbanken aan het redden'
Belangenvermenging. Incompetente bestuurders. Gouden parachutes. Een schrijnend gebrek aan regulering. Nu Europa klaar staat om de Spaanse spaarbanken of cajas, te redden, wordt de vuile was buiten gehangen.
De Europese noodfondsen worden in stelling gebracht om de cajas te redden. Honderd miljard euro heeft Europa ervoor over om de verliezen als gevolg van de vastgoedcrash in Spanje weg te vegen. Maar zijn die spaarbanken het wel waard gered te worden? "De belangenvermenging is dermate groot dat we ze beter failliet laten gaan. We zijn bezig met corrupte banken te redden", zegt Geert Noels van vermogensbeheerder Econopolis.
De feiten lijken hem gelijk te geven. Tot voor 2010 was er nauwelijks enige regulering van de Spaanse sector van spaarbanken. Door het ontbreken van strenge regels werd er veel te losjes omgesprongen met kredieten. Die gingen veel te makkelijk van de hand. Tegen een rente die doorgaans veel te laag lag, en met garanties en onderpanden die achteraf niet veel waard bleken te zijn. Jarenlang werd daar geen probleem van gemaakt. Zolang de prijzen van vastgoed de hoogte in gingen, was er geen haan die ernaar kraaide. Zeker niet van de kant van de regionale en lokale overheden die als aandeelhouder een flinke vinger in de pap hebben.
De gronden waarop er gebouwd werd, waren vaak eigendom van de overheid. Die deden goede zaken als bouwpromotoren met leningen van de cajas op hun terreinen aan de slag gingen. Niet alleen rinkelde de kassa. De lokale bewindslui kregen ook meer aanzien. "Meer nieuwbouw betekende meer inwoners en dus ook meer macht voor hen", zegt Ivan Van de Cloot van denktank Itinera. Om vervelende vragen te vermijden werden raden van bestuur volgestouwd met politieke vriendjes, die geen enkele kennis van bankieren hadden. Luxereisjes naar buitenland, zachte leningen of extra mandaten in bevriende ondernemingen dienden als glijmiddel voor belangrijke beslissingen.
Nu Europa klaar staat om de Spaanse spaarbanken te redden, worden de cajas onder het vergrootglas gelegd. "Als we echt de waarheid weten over Bankia en de andere cajas, dan gaan de twee grote Spaanse partijen - de conservatieve Volkspartij en de socialisten - exploderen", zegt Arsenio Escolar, hoofdredacteur van het dagblad 20 Minutos, in The Guardian.
Of de 100 miljard euro zal volstaan om de cajas te redden is zeer de vraag. "Niemand weet hoe groot de verliezen zijn die de cajas hebben geleden als gevolg de vastgoedcrash. Er is een zwart gat waarvan men de omvang niet kent", zegt Van de Cloot.
Volgens hem ontbreekt elke accurate berekening van de waarde van het vastgoed, waarvoor de cajas geld hebben geleend. De Spaanse overheid laat nu becijferen hoeveel slechte kredieten de Spaanse banken in huis hebben. "Verrassingen zijn niet uitgesloten", waarschuwt Van de Cloot.
Nu de rekeningen worden gemaakt, stuit men ook op verhalen van overdreven beloning en over veel te royale opstappremies. Zo zou Bancaja een van zijn directeuren hebben uitgezwaaid met een premie van 14 miljoen euro.