Wat in Leuven niet mag, doet de unief wel in Kenia

Onderzoekers van de Leuvense universiteiten trekken naar de Keniaanse hoofdstad Nairobi om daar proeven te doen op in het wild gevangen groene bavianen. Een praktijk die volgens een richtlijn van het Europees Parlement uit 2010 in Europa verboden is. Dat blijkt uit een rapport van de Anti Dierproeven Coalitie (ADC) dat De Morgen kon inkijken.

De bavianen, die tot een meter groot kunnen worden, verblijven in het Institute of Primate Research. Deze Keniaanse regeringsinstantie kan tot 500 apen huisvesten en werkt samen met onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie, maar dus ook met de KU Leuven. Desalniettemin is het instituut niet geaccrediteerd door Europa. Wel heeft het een erkenning van de Amerikaanse overheid aangevraagd.

Dierenrechtenactivisten zijn bijzonder misnoegd met de apenproeven in Kenia. Volgens hen ontwijken de Leuvense onderzoekers bewust de strenge Europese regelgeving door in Afrika onderzoek te doen. "De bavianen worden gevangen in de vrije natuur", klinkt het in het rapport. "Ze worden ingeschakeld in pijnlijke experimenten en moeten langdurig verblijven in individuele kooien. Zulke sociale dieren lijden erg onder deze eenzame opsluiting. En de Belgische burgers moeten belasting betalen voor experimenten die in eigen land afgekeurd zouden worden."

Namens de KU Leuven werkt gynaeco- loog Thomas D'Hooghe al 25 jaar samen met het Institute of Primate Research. Hij is ook verbonden aan de prestigieuze Yale University en is een wereldautoriteit in het onderzoek naar endometriose, een aandoening waardoor vrouwen moeilijk zwanger raken en mogelijk onvruchtbaar worden. Voor zijn huidig onderzoek gebruikt hij twintig wilde groene bavianen en kreeg hij enkele honderdduizenden euro's subsidie van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek. Hij hoopt een bloedtest te ontwikkelen om sneller en beter diagnoses te stellen.

D'Hooghe beseft dat de proeven op bavianen ethisch gevoelig liggen, maar verdedigt zijn onderzoek. "Het instituut heeft veel expertise in huis en de dieren kunnen er zo normaal mogelijk leven in goede omstandigheden. De kwaliteit van zorg moet hoog zijn, maar er bestaan daar ethische richtlijnen en die zouden op zichzelf al voldoende moeten zijn. We moeten immers opletten voor moreel kolonialisme."

In totaal zou D'Hooghe volgens het ADC-rapport meer dan 3 miljoen euro subsidie gekregen hebben van de Vlaamse overheid. "Dat bedrag klopt volgens mij niet. Voor ieder project heb ik de goedkeuring gekregen van de Leuvense ethische commissie", legt D'Hooghe uit. "Onvruchtbaarheid is een van de ergste zaken die in een mensenleven kan gebeuren. Het heeft enorme psychische gevolgen en door dit onderzoek kunnen we de zorg voor patiënten fors verbeteren."

Undercoverreportage

ADC vraagt de KU Leuven om te stoppen met de Keniaanse proeven en kondigt een nieuwe protestactie aan. Voorzitter Danny Flies wijst naar een undercoverreportage van de Britse dierenrechtenorganisatie BUAV over het instituut. De beelden leidden tot ophef in het Verenigd Koninkrijk. De universiteit van Newcastle besloot daarop om de samenwerking met het instituut in Nairobi stop te zetten. In Kenia waren ze niet bereikbaar voor commentaar.

Hoewel Torfs de grieven van de activisten begrijpt, vraagt hij tegelijkertijd geduld. "Het is belangrijk dat we al het onderzoek goed in beeld brengen om dan te kijken of er alternatieve onderzoeksmethodes mogelijk zijn. Dierenwelzijn is van kapitaal belang en het is belangrijk dat we daar rekening mee houden. Al mag het de vooruitgang van de biomedische wetenschap niet hypothekeren."