Is de reddende engel een echte?
Op de Bosuil duiken de spookbeelden van het verleden weer op, nu de ploeg geen licentie krijgt wegens onduidelijke geldstromen. Geraakt Antwerp dan nooit weg uit de vicieuze cirkel waar het al een kwarteeuw in vastzit?
Tussen de 11 en de 15 miljoen euro pompte Ghelamco-topman Paul Gheysens sinds 2015 al in Royal Antwerp FC. Het is dankzij die injectie dat de ploeg vandaag voor het eerst in decennia weer wat ademruimte heeft. Om het feestje helemaal compleet te maken promoveerde de oudste club van het land vorige maand naar eerste klasse, na dertien jaar in het vagevuur. Maar woensdag, drie dagen nadat ruim 5.000 rood-witte supporters op de Grote Markt de verrijzenis vierden, versperde de licentiecommissie van de KBVB toch nog de weg naar eerste.
Antwerp krijgt geen licentie omdat de oorsprong van de levenslijn die de club kreeg, onvoldoende duidelijk is. Het geld belandde bij Antwerp via de bvba Goala van CEO Patrick Decuyper, die het op zijn beurt gestort kreeg van het Spaanse SL Peridot, een dochter van Ghelamco. Alleen zijn daar in de documenten die Antwerp voorlegde geen bewijzen van te vinden, zegt de licentiecommissie. En dat is een probleem, want om te vermijden dat clubs worden gebruikt als witwasmachines of via stromannen in handen komen van spelersmakelaars, eist de KBVB sinds dit jaar volledige financiële transparantie.
Dat het nieuwe bestuur van Antwerp uitgerekend hierover struikelt, is bijzonder ongelukkig. De ploeg torst immers een geschiedenis met zich mee en die is niet proper. Een kwarteeuw lang was de ene malafide investeerder de parking van de Bosuil nog niet af, of de andere dubieuze zakenman klopte al aan. Het begon eind jaren 80 met hoofdsponsor Super Club van Maurits De Prins, die later zou worden ontmaskerd als superfraudeur. Zodra de gloriejaren - Wembley 1993! - voorbij waren, volgden de foute types elkaar in sneltempo op.
Beter failliet
Thomas Peeters, sporteconoom aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, vindt dat niet zo verwonderlijk. "Als je duidelijk kenbaar maakt dat je verlegen zit om nieuwe investeerders, maar iedereen weet ook dat je enkel een bodemloze put in de aanbieding hebt, wie trek je dan aan? Niet de investeerders met normale beleggingsportefeuilles. Wel degenen die weinig andere opties hebben om hun geld te parkeren."
Zoals zakenman Albert Pans, bijvoorbeeld. Eind jaren 90 lichtte hij enkele Amerikaanse investeerders op voor 3,4 miljoen euro. 2,2 miljoen daarvan sluisde hij door naar voetbalclub Antwerp. Enkele jaren later leende Tony Gram de 'Great Old' 1,4 miljoen euro en nam hij bovendien de schulden over. Maar dat sprookje bleef niet duren en Gram, meermaals in het vizier van het parket voor fraude, eiste zijn geld terug - een kater die de club pas in 2012 wist door te spoelen. Net rond de tijd dat een Qatarese sponsor op de proppen kwam. Dat avontuur ging niet door, maar een jaar later stond Antwerp plots op het punt om te worden overgenomen door Filip Antoine De Graeve, nog een doorgewinterde oplichter.
De lijst is niet eens exhaustief. Dat Antwerp niet failliet is gegaan, mag een wonder heten. "Al was dat ook eigenbelang", zegt Peeters. "Want de grootste schuldeisers van Antwerp waren jarenlang ook aandeelhouder. En zij wisten beter dan wie dan ook dat de schulden van de club veel groter waren de waarde van haar eigendommen. Aan een faillissement zouden zij hun broek hebben gescheurd. En dus bleef Antwerp aan de beademing hangen. Helaas, want het zou voor de club veel beter geweest zijn als het failliet was verklaard en schuldenvrij vanuit derde klasse had kunnen werken aan de wederopbouw."
Met een rijke geschiedenis, gigantische supportersaanhang en een keur aan potentiële investeerders in de regio is Antwerp is de grootste anomalie van het Belgische voetbal. Toch is het niet zo moeilijk te verklaren waarom het stamboeknummer 1 niet permanent meedraait aan de top van Play-off I. "Kies maar eens als havenbedrijf", zegt Thomas Peeters. "Investeren in Antwerp, of in Beerschot? Eender wat je kiest, je jaagt de helft van je personeel tegen je in het harnas. En dat zou nog niet zo erg zijn, mocht je mooie, sportieve derby's krijgen zoals Manchester United en City die uitvechten. Maar, nog los van het spelniveau, in Antwerpen werd er ook naast het veld gevochten."
De aanwezige industrie matcht ook gewoonweg niet met de Antwerpse clubs, zegt sporteconoom Trudo Dejonghe (KU Leuven). "Die bedrijven willen de middenklasse aanspreken, zijn op zoek naar het marketingverhaal van de modern gemanagede voetbalclubs van vandaag. Engeland heeft die switch als eerste gemaakt en België is gevolgd, maar Antwerp niet."
Hooligans
Antwerp heeft nog steeds het type supporters van de jaren 90, is nog altijd omgeven door die zweem van hooliganisme, vervolgt hij. "Dat is geen imago waar een deftig bedrijf zich mee wil vereenzelvigen. Maar het is ook de schuld van het oude bestuur. Eddy Wauters (43 jaar lang voorzitter van Antwerp, van 1969 tot 2012, AVB) was de man van de achterkamertjespolitiek. Transparantie, daar deed hij niet aan mee." En de huidige clubleiding? Dejonghe is laconiek. "Het is aan de nieuwe reddende engel om nu te bewijzen dat hij een echte engel is."
Antwerp heeft beroep aangetekend tegen de beslissing van de licentiecommissie. Ten laatste op 10 mei doet het BAS, het Belgisch Arbitragehof van de Sport, een uitspraak. De club maakt zich geen zorgen, zegt voorzitter Jan Michel. "We zijn vol vertrouwen dat we ons gelijk gaan halen."`
Ook Ghelamco-baas Gheysens zegt dat het voor 100 procent vaststaat dat Antwerp zijn licentie zal halen. Hij benadrukt dat hij en hij alleen de investeerder is bij Royal Antwerp FC en dat ook probleemloos kan aantonen.