Computer says go
Onverwacht en ongezien. Die woorden nemen onderzoekers in de mond nu blijkt dat een computer korte metten kan maken met de mens bij het bijzonder moeilijke bordspel go. Moeten we die ontwikkeling nu goed vinden? Of eng?
Nul-vijf. Die score zal Fan Hui niet snel vergeten. Niet omdat de drievoudig Europees kampioen het vreselijk vindt om een potje go te verliezen. Wel omdat hij de duimen moest leggen tegen een computer. Hij is de eerste professionele go-speler ooit die zich in die positie bevindt. En dat is verrassend. Onderzoekers dachten dat het nog een decennium zou duren eer dat scenario werkelijkheid zou worden.
Fan Hui's tegenstander was AlphaGo, een computer van DeepMind, een Brits bedrijf dat eigendom is van Google. Ontwikkelaars David Silver en Demis Hassabis maken zich sterk met hem "de heilige graal in de wereld van de artificiële intelligentie" te hebben gevonden. Go wordt immers een van de moeilijkste bordspellen ter wereld genoemd. Het wordt gespeeld op een bord met 361 kruispunten. Twee spelers, een met witte en een met zwarte stenen, proberen zoveel mogelijk van die punten in te palmen om te winnen. Volgens de ontwikkelaars is het spel onnoemelijk veel lastiger dan schaken. Ter verduidelijking: bij schaken heb je bij elke zet enkele tientallen mogelijkheden, bij go zijn dat er honderden.
Nul-vijf. Die score zal Fan Hui niet snel vergeten. Niet omdat de drievoudig Europees kampioen het vreselijk vindt om een potje go te verliezen. Wel omdat hij de duimen moest leggen tegen een computer. Hij is de eerste professionele go-speler ooit die zich in die positie bevindt. En dat is verrassend. Onderzoekers dachten dat het nog een decennium zou duren eer dat scenario werkelijkheid zou worden.
Fan Hui's tegenstander was AlphaGo, een computer van DeepMind, een Brits bedrijf dat eigendom is van Google. Ontwikkelaars David Silver en Demis Hassabis maken zich sterk met hem "de heilige graal in de wereld van de artificiële intelligentie" te hebben gevonden. Go wordt immers een van de moeilijkste bordspellen ter wereld genoemd. Het wordt gespeeld op een bord met 361 kruispunten. Twee spelers, een met witte en een met zwarte stenen, proberen zoveel mogelijk van die punten in te palmen om te winnen. Volgens de ontwikkelaars is het spel onnoemelijk veel lastiger dan schaken. Ter verduidelijking: bij schaken heb je bij elke zet enkele tientallen mogelijkheden, bij go zijn dat er honderden.
Slimme computers
Slimme computers
AlphaGo is niet de eerste supercomputer. Herinner u IBM's Deep Blue, die in 1997 al schaaklegende Garry Kasparov klopte. Het verschil is: Deep Blue maakte gebruik van brute computerkracht. Denk aan een hele kamer vol pc's die samen de beste zet berekenen door alle opties te overlopen. Maar bij go werkt die techniek niet, legt Hannabis, die ook CEO van DeepMind is, uit. "Er zijn immers meer mogelijkheden dan er atomen zijn in het heelal."
Om dat probleem op te lossen, werkten Silver en Hannabis met twee zogenaamde 'diep neurale netwerken': dat zijn kunstmatige netwerken geïnspireerd op de neuronen in het menselijke brein die ook signalen doorgeven. Het idee is dat een computer zo zichzelf zaken kan aanleren.
Volgens Jan Ramon, voormalig Belgische go-kampioen en computerwetenschapper aan Inria, het Franse nationale onderzoeksinstituut voor informatica en automatisatie, is het niet zozeer dit soort van leren dat de vernieuwende factor is. "Dat is vooral de zoektechniek, de Monte Carlo Tree Search, die ze toepasten die interessant is. Die is eerder gebaseerd op kansberekening dan op logica."
De go-sessie tussen Fan Hui en AlphaGo dateert al van oktober. Dat de uitkomst ervan nu pas bekend raakt, heeft te maken met een publicatie inNature. In dat vakblad zeggen de ontwikkelaars dat hun overwinning veel verder reikt dan alleen een bordspel. Hij meent dat hun systemen in de toekomst grote maatschappelijke kwesties mee kunnen oplossen. Ze denken aan slimme computers die medische diagnoses en klimaatvoorspellingen kunnen maken.
Computers die steeds slimmer worden en zichzelf ook slimmer kunnen maken: het lijkt een goede zaak. Maar moeten we het alleen maar goed vinden? Wie denkt aan artificiële intelligentie, denkt ook aan de open brief die een rist onderzoekers en ondernemers, onder wie Stephen Hawking en Elon Musk, vorig jaar schreven. Daarin deelden ze hun angst voor machines die op een dag de mens zelf in gevaar zouden brengen.
Professor artificiële intelligentie Danny De Schreye (KU Leuven) meent dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen. "De ontwikkeling van AlphaGo is een goede zaak. Maar uiteindelijk blijft het nog altijd een computer die beperkt is tot het uitvoeren van een specifieke taak. We staan nog heel ver af van geïntegreerde intelligentie."
Ook Jan Ramon noemt de recentste ontwikkeling eerder nuttig dan gevaarlijk. Hij wijst er ook op dat pas in maart de echte, grote test volgt. Dan moet AlphaGo het opnemen tegen wereldkampioen Lee Se-Dol. "Er is een groot verschil tussen wat Lee-Se-Dol kan en wat Fan Hui kan. Ik zou er niets op durven verwedden dat de wereldkampioen ook verliest."
AlphaGo is niet de eerste supercomputer. Herinner u IBM's Deep Blue, die in 1997 al schaaklegende Garry Kasparov klopte. Het verschil is: Deep Blue maakte gebruik van brute computerkracht. Denk aan een hele kamer vol pc's die samen de beste zet berekenen door alle opties te overlopen. Maar bij go werkt die techniek niet, legt Hannabis, die ook CEO van DeepMind is, uit. "Er zijn immers meer mogelijkheden dan er atomen zijn in het heelal."
Om dat probleem op te lossen, werkten Silver en Hannabis met twee zogenaamde 'diep neurale netwerken': dat zijn kunstmatige netwerken geïnspireerd op de neuronen in het menselijke brein die ook signalen doorgeven. Het idee is dat een computer zo zichzelf zaken kan aanleren.
Volgens Jan Ramon, voormalig Belgische go-kampioen en computerwetenschapper aan Inria, het Franse nationale onderzoeksinstituut voor informatica en automatisatie, is het niet zozeer dit soort van leren dat de vernieuwende factor is. "Dat is vooral de zoektechniek, de Monte Carlo Tree Search, die ze toepasten die interessant is. Die is eerder gebaseerd op kansberekening dan op logica."
De go-sessie tussen Fan Hui en AlphaGo dateert al van oktober. Dat de uitkomst ervan nu pas bekend raakt, heeft te maken met een publicatie inNature. In dat vakblad zeggen de ontwikkelaars dat hun overwinning veel verder reikt dan alleen een bordspel. Hij meent dat hun systemen in de toekomst grote maatschappelijke kwesties mee kunnen oplossen. Ze denken aan slimme computers die medische diagnoses en klimaatvoorspellingen kunnen maken.
Computers die steeds slimmer worden en zichzelf ook slimmer kunnen maken: het lijkt een goede zaak. Maar moeten we het alleen maar goed vinden? Wie denkt aan artificiële intelligentie, denkt ook aan de open brief die een rist onderzoekers en ondernemers, onder wie Stephen Hawking en Elon Musk, vorig jaar schreven. Daarin deelden ze hun angst voor machines die op een dag de mens zelf in gevaar zouden brengen.
Professor artificiële intelligentie Danny De Schreye (KU Leuven) meent dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen. "De ontwikkeling van AlphaGo is een goede zaak. Maar uiteindelijk blijft het nog altijd een computer die beperkt is tot het uitvoeren van een specifieke taak. We staan nog heel ver af van geïntegreerde intelligentie."
Ook Jan Ramon noemt de recentste ontwikkeling eerder nuttig dan gevaarlijk. Hij wijst er ook op dat pas in maart de echte, grote test volgt. Dan moet AlphaGo het opnemen tegen wereldkampioen Lee Se-Dol. "Er is een groot verschil tussen wat Lee-Se-Dol kan en wat Fan Hui kan. Ik zou er niets op durven verwedden dat de wereldkampioen ook verliest."