Alternatief genezer Klaus R. heeft geen idee waarom drie van zijn patiënten zijn gestorven
Waarom Klaus R. een goedbetaalde marketingbaan opgaf voor een onzeker bestaan als alternatief genezer? In elk geval niet om mensen de dood in te helpen, verzekert hij in de rechtbank in Krefeld. Toch houdt het Openbaar Ministerie de 61-jarige Duitser verantwoordelijk voor de dood van drie kankerpatiënten, twee Nederlandse en een Belgische.
Hij behandelde ze in zijn kliniek in het Duitse Bracht, net over de Nederlandse grens. Zij kregen op 27 juli 2016 door R. een alternatief middel tegen kanker toegediend en overleden binnen enkele dagen. Te hoge orale doseringen van de glucoseblokker 3-BP zijn hen volgens het OM fataal geworden. Het OM heeft R. aangeklaagd voor dood door schuld en voor het overtreden van de geneesmiddelenwet.
Tien dagen zijn er uitgetrokken voor het proces tegen de ‘Heilpraktiker uit Moers’, zoals de Duitse media hem aanduiden. De eerste zittingsdag grijpt R. vooral aan om te benadrukken wat hij bijna drie jaar lang niet heeft kunnen of willen zeggen. “Als alternatief genezer is het niet de bedoeling mensen schade toe te brengen, maar ze te helpen”, zegt hij. “Ik heb naar eer en geweten gehandeld.”
Toeschouwers die hem voor de ingang van zaal H167 opwachten, worden uit voorzorg naar binnen gestuurd. Als R. via een andere deur binnenstapt, wacht hem een minutenlang salvo van ratelende fotocamera’s. “U weet wat we hebben afgesproken over verpixelen”, zegt zijn advocaat. In Duitsland mogen verdachten worden gefotografeerd, zolang ze onherkenbaar in beeld worden gebracht.
Zijn open, nieuwsgierige blik waarmee hij tientallen kankerpatiënten uit vooral de Benelux geruststelde, verraadt nervositeit. Zijn baard heeft hij afgeschoren. En zonder zijn witte doktersjas lijkt Klaus R. ook een deel van zijn pantser, zijn identiteit, kwijt.
Laatste strohalm
Voor tientallen kankerpatiënten uit Nederland en België was R. een laatste strohalm. Ze waren uitbehandeld in eigen land, of de therapie tegen hun ziekte sloeg niet genoeg aan. In R., die de alternatieve praktijk van een Nederlander had overgenomen, vonden ze een luisterend oor. Iemand die geen wonderen beloofde, en toch hoop gaf. Als Duitser had hij bovendien geen last van de strenge regels voor alternatieve genezers die in Nederland bijvoorbeeld wel gelden.
R. keek voor zijn driejarige opleiding – “vier dagen studeren per week” – rond bij een heel scala aan alternatieve, en niet bij iedereen even bekende geneeswijzen. “Ik ben bedreven in ooracupunctuur”, vertelt hij trots aan rechtbankvoorzitter Hochgürtel. Die wil op zijn beurt weten wat craniosacraaltherapie precies inhoudt.
Maar als het op 3-BP aankomt, begint het vloeiende betoog van R. te stokken. Wanneer hij bijvoorbeeld startte met het toedienen van het middel aan kankerpatiënten, weet hij niet meer: “Ergens in 2015, maar het kan ook 2016 zijn.” Het was een Amerikaanse medicus, ‘Dokter Ko’, die hem er op internet warm voor had gemaakt. De glucoseblokker zou de energieproductie in kankercellen afremmen en de cellen uiteindelijk uithongeren, zo was het idee.
Als een wondermiddel heeft R. het nooit aan zijn patiënten verkocht, zegt hij in de rechtbank. Hij vertelde er altijd bij dat het nog in de experimentele fase verkeerde en dat ze het slechts “zouden uitproberen” om te zien of het effect had. Kosten van de tien weken durende behandeling: bijna tienduizend euro.
Wetenschappelijk onderzoek naar 3-BP was nooit verricht, maar daar hadden zijn patiënten volgens hem geen bezwaar tegen. “Sommige mensen wilden meteen met de behandeling beginnen.” Zelf liet hij ze het liefst eerst drie weken ontgiften, onder meer om de sporen van de chemotherapie te wissen.
Slechter
Over de bijwerkingen van het middel had hij nooit ingezeten. Ook niet toen kort na de behandeling, in juli 2016, de vier patiënten zich in snel tempo slechter begonnen te voelen. Ze klaagden over ernstige hoofdpijn, konden niet meer zelfstandig de trap op, belandden zelfs in het ziekenhuis.
Drie van hen stierven. Een vierde patiënt overleefde, vermoedelijk omdat haar behandeling vrij snel werd gestaakt. Volgens het OM kregen de patiënten drie tot zes keer de toegestane hoeveelheid 3-BP toegediend door R., die bij het precaire klusje ook nog eens zou hebben vertrouwd op een weegschaal die niet goed werkte.
Hoe hij de alarmerende signalen over hun toestand destijds inschatte? “Ik zag het niet als complicatie, maar als een reactie op het middel”, zegt R.. “Het was niet zo erg dat ik hulp heb ingeschakeld.” Toch zoekt hij niet veel later contact met zijn vaste leverancier, die zelf zijn vrouw is verloren door kanker en eveneens vertrouwt op de heilzame werking van 3-BP.
“Er zijn wat problemen met 3-BP”, mailt R. Misschien is er versuikering opgetreden, oppert hij. De leverancier antwoordt dat niets mis lijkt met de kwaliteit en de geur van de vier flessen 3-BP-poeder die hij R. verstuurde. “Ik kan niets ontdekken”, zegt hij over de overgebleven 20 milligram die hij thuis nog heeft staan. Toch krijgt R. zijn geld terug. Het restant van de batch zegt hij kort na de behandeling te hebben weggegooid.
Het spijt hem “dat het zo gelopen is”, wil R. zeggen tegen de slachtoffers en hun nabestaanden. Maar verantwoordelijk voor hun dood is hij niet, benadrukt hij. “Ik heb hier geen verklaring voor. Maar ik wil wel graag weten wat deze is.”
Het proces tegen Klaus R. gaat op vrijdag 5 april verder.