Moraalfilosoof over Zuckerberg: “Wie echt inzit met de privacy van zijn klanten, had het allang zelf geregeld”

Is dit goede pr, of vooral het doorschuiven van verantwoordelijkheid naar overheden en regulatoren? 

“Het kadert natuurlijk binnen een breed gedragen kritiek op Facebook. Wil Zuckerberg dat zijn gebruikers aan boord blijven, dan moet hij dit soort uitspraken wel doen. Op dat vlak is het zeker pr, onder maatschappelijke druk. 

“Ik ben niet overtuigd. Wie echt inzit met bijvoorbeeld de privacy van zijn klanten had het allang zelf geregeld. Maar als je kijkt naar bedrijven met een monopoliepositie, dan zal zelfregulering niet werken. Ze zijn te machtig en hebben te weinig incentives om zich te gedragen. Na aanhoudende maatschappelijke kritiek draait Zuckerberg het nu om: doen jullie het maar, beleidsmakers, en wij zullen volgen.

“Daarom denk ik dat het ook een doorschuiven is. We mogen niet naïef zijn: bij elke nieuwe regulering schiet een lobby- en advocatenleger in gang. Bovendien: hoeveel heibel is er niet geweest in de Europese Commissie of in de Amerikaanse Senaat? Zuckerberg heeft daar niet bepaald de hand uitgestoken.”

Als mens moet Zuckerberg toch een mening hebben over privacy?

“Hij is daar altijd ambigu in geweest. Aan de ene kant beweerde hij dat privacy een veranderlijke sociale norm is. Dat klopt, maar hij draait het in zijn voordeel. Aan de andere kant kocht hij de huizen rond zijn woning op, om zijn gezin meer privacy te garanderen. Toen hij verhoord werd in de Amerikaanse Senaat, wou hij niet vertellen in welk hotel hij verbleef, terwijl hij van ons verlangt dat we dat allemaal delen.

“Tim Berners-Lee, de man die dertig jaar geleden het wereldwijde web uitvond, werkt al langer aan een ‘Magna Carta’ om goed gedrag op het internet te regelen. Dat zou niet juridisch afdwingbaar zijn, maar wel te gebruiken als ethische code. Facebook was een van de eerste om dat document te ondertekenen. Bij Zuckerberg spreken woorden en daden elkaar voortdurend tegen.”

Zuckerberg wil een gestandaardiseerde aanpak voor alle platformen. Staan de andere spelers hiervoor te springen?

“De vraag van Facebook moet je in een breder kader plaatsen. Tim Cook van Apple stelde in januari in een opiniestuk in Time Magazine ook dat regulering nodig is, omdat de vrije markt niet werkt als het over privacy gaat. Maar ze hebben eerst schandalen nodig, alvorens ze in actie schieten. Denk maar aan de reclamecampagne van Facebook in Britse en Amerikaanse kranten na het Cambridge Analytica-schandaal. Tegen zo’n windowdressing moeten we kritisch aankijken.”

 Als er een nieuwe regulering komt, hoe zullen die bedrijven daarmee omgaan?

“Toen Europa de GDPR (privacywetgeving) goedkeurde, zocht Facebook naar juridische hiaten in de opgelegde gegevensbescherming. Facebook bestaat natuurlijk bij gratie van onze data. Het is interessant dat Zuckerberg nu pleit voor een soort van wereldwijde GDPR, terwijl hij die zelf niet zo nauwgezet volgt. Zo legt de GDPR op dat je bij een datalek de gegevensbeschermingsautoriteit binnen 72 uren moet inlichten. Bij een datalek eind vorig jaar wachtte Facebook bijna twee maanden.”