Het Brazilië van Bolsonaro herdenkt verjaardag militaire coup, maar niet iedereen is enthousiast
In Brazilië heerst verdeeldheid over de herdenking van de 55e verjaardag van de militaire staatsgreep. Een woordvoerder van de nieuwe president Jair Bolsonaro had gevraagd dat die verjaardag in de kazernes zou worden herdacht "zoals het hoort", maar afgelopen vrijdag werden de plechtigheden verboden door een rechter. Dat verbod is in beroep vernietigd. In Rio de Janeiro en São Paulo is vandaag betoogd tegen de dictatuur van weleer.
"Nooit meer dictatuur". Dat is de slogan van de betogingen in de Braziliaanse grootsteden Rio de Janeiro en São Paulo. Daartoe is opgeroepen door de vakbonden en door mensenrechtenorganisaties nadat een woordvoerder van president Bolsonaro vorige week had opgeroepen dat de militairen in hun kazerne de verjaardag van de staatsgreep zouden herdenken.
Afgelopen vrijdag besliste een rechter in de hoofdstad Brasilia om de plechtigheden te verbieden omdat ze volgens hem haaks staan op het democratiseringsproces in Brazilië, zoals bepaald in de grondwet van 1988. Dat vonnis is echter vernietigd door een rechter in beroep.
Ondanks de tegenstrijdige beslissingen van het gerecht hebben verschillende legereenheden de staatsgreep van 1964 toch herdacht. Daarbij is ook een brief voorgelezen van minister van Defensie Fernando Azevedo e Silva, die het leger naar eigen zeggen beschouwt als "dam tegen het oprukkende totalitarisme".
Bolsonaro heeft zijn standpunt intussen genuanceerd: hij zegt dat het erom gaat de staatsgreep te "onthouden" in plaats van te "herdenken".
Lees verder onder de foto.
Uit een rapport van de Nationale Waarheidscommissie van 2014 blijkt dat tijdens de 21 jaar durende militaire dictatuur 434 mensen zijn vermoord. Daarnaast zijn ook mensen verdwenen en gefolterd in de gevangenis. Het aantal slachtoffers van de dictatuur ligt veel lager dan in Argentinië (zo'n 30.000) of Chili (zo'n 3.200), maar Brazilië is wel het enige Zuid-Amerikaanse land waar deze misdaden nooit zijn bestraft omdat er in 1979 een amnestiewet is goedgekeurd.
Veel Brazilianen beschouwen de periode van de militaire dictatuur als een voorbeeld omdat er toen meer orde en veiligheid heerste in het land. Ook de 64-jarige Bolsonaro heeft zijn bewondering voor de militaire gezagsdragers nooit onder stoelen of banken gestoken.
Vorig jaar heeft Bolsonaro de verkiezingen gewonnen, onder meer met de belofte dat hij meer orde en veiligheid in het land zou brengen.