Reiwa, de naam van het nieuwe keizerlijke tijdperk in Japan

Op 1 mei, over exact een maand, treedt kroonprins Naruhito (59) aan als nieuwe keizer van Japan. Zijn vader, keizer Akihito (85), doet afstand van de troon. Bij een nieuwe keizer hoort een nieuwe jaartelling, gengo, die een naam krijgt, als een soort motto of wens voor dat nieuwe tijdperk. De naam voor het tijdperk van Naruhito is vanmorgen bekendgemaakt: "Reiwa".

"Voor de meeste Japanners is dat een compleet onbekend woord", vertelt correspondent Kjeld Duits in "De ochtend" op Radio 1. "Premier Shinzo Abe gaf vanmorgen meer uitleg. Het komt uit een gedicht dat opgeschreven werd in de 8e eeuw. Een gedicht over hoe de pruimenbloesems weer bloeien na de koude winter. Deze naam moet de wens uitdrukken dat de Japanners als mooie bloesems mogen gaan bloeien, een periode van hoop geven voor het nieuwe tijdperk", aldus Duits.

"Reiwa" bestaat uit twee Japanse karakters. "De rei staat voor orde, voor geluk, de wa voor vrede, voor eendracht." Kunnen we daaruit iets afleiden over de intenties van de nieuwe keizer? "De naam voor keizerlijke periodes wordt niet bedacht door de aanstaande keizers, wel door geleerden, die input krijgen van Japanse politici. De naam geeft meestal een hoop voor de nieuwe tijdsgeest weer."

"Ik heb het idee dat er weer veel nadruk zal komen liggen op het Japans-zijn van de Japanners. Reiwa komt uit een van de oudste collecties van Japanse gedichten, terwijl vorige benamingen vooral uit Chinese documenten kwamen. Daarnaast moet het volgens mij de hoop weer doen heropleven, hoop die na het barsten van de economische bubbel wat verdwenen is."

De naam heeft een grote symbolische betekenis voor Japanners, de bekendmaking kon dan ook op heel wat belangstelling rekenen. Japanners volgden de persconferentie op grote schermen op straat in de steden. De naam zal later verschijnen op muntstukken, kranten, rijbewijzen en officiële overheidsdocumenten.

De huidige keizerlijke periode van Akihito, die begon in 1989, heeft de naam "Heisei", dat betekent iets als "vrede realiseren". De periode voordien, van keizer Hirohito, heette "Showa", wat neerkomt op "verlichte harmonie". Japanners gebruiken de Japanse en de westerse jaartelling naast elkaar.

De troonsafstand vindt over exact een maand plaats, maar over het hoe en wat is nog niet veel bekend. "We weten dat Akihito op 30 april zal aftreden en dat Naruhito op 1 mei aantreedt. De details zullen in de komende weken worden bekendgemaakt", zegt Duits. Het is de eerste keer in 200 jaar dat een Japanse keizer zal aftreden.

Onder Akihito is het keizerschap veel menselijker geworden. "De keizer in Japan staat traditioneel wel veel verder van de mensen af dan de koningen en koninginnen in Europa, maar keizer Akihito staat veel dichter bij het volk dan zijn vader en grootvader. Als hij en zijn vrouw slachtoffers van rampen bezochten, bijvoorbeeld, gingen ze op hun knieën op de grond zitten, op ooghoogte met de mensen. Dat deden de vorige keizers nooit."

Beluister het gesprek met Kjeld Duits in "De ochtend" op Radio 1: