Barbara Bush, enkele maanden voor haar dood: "Voel ik me nog Republikein? Ik zou nee zeggen"

Barbara Bush was de echtgenote van voormalig president George H. W. Bush en van 1989 tot 1993 de first lady van de VS. Ze stond aan het hoofd van een politieke familie, met zoon George W. Bush, die eerst gouverneur van Texas en later president werd, en met Jeb Bush, die gouverneur van Florida geweest is en ook een gooi deed naar de Republikeinse nominatie voor het presidentschap.

Decennialang was Barbara Bush de grande dame van de Republikeinen. Witte haren, parels om de hals en in de oren, een scherpe tong die geen blad voor de mond nam. De matriarch van een politieke familie, en die van de Grand Old Party, zoals de bijnaam van de Republikeinen luidt. Maar in de maanden voor haar dood keerde ze de partij die zij en haar familie hun leven lang mee hadden opgebouwd, de rug toe. Geschokt door de verkiezing van Donald Trump en diep verontrust door zijn regering.

Dat blijkt uit de biografie van de voormalige Amerikaanse first lady die op 2 april in de Verenigde Staten verschijnt. "The matriarch: Barbara Bush and the making of an American dynasty", is geschreven door Susan Page, politiek hoofdredacteur bij de krant USA Today. Page kon Barbara Bush vijf keer interviewen voor haar dood op 17 april 2018 en had ook exclusieve toegang tot haar dagboeken, die Bush begon bij te houden in 1948.

Dat Barbara Bush geen fan van Donald Trump was, is geen geheim. Ze stak haar kritiek voor de Amerikaanse president niet onder stoelen of banken. Maar haar afkeer dateert al van de jaren 90, zo blijkt uit fragmenten die USA Today publiceerde. "Het echte symbool van hebzucht in de jaren 80", verzuchtte ze in januari 1990, nadat ze een artikel gelezen had over een toespraak van Trump op een liefdadigheidsevent, waarin hij toenmalig president Ronald Reagan schoffeerde.

Ze bewaarde ook nieuwsartikels van een maand later, die ze aan een vriendin getoond had. Die gingen over de scheiding van Donald en Ivana Trump. Er kwamen vrienden van Ivana aan het woord, die zeiden dat de 25 miljoen dollar die ze zou krijgen, niet genoeg was. "De Trumps zijn een nieuw woord, allebei", schreef Bush. "Trump betekent nu Hebzucht (met hoofdletter, nvr), egoïsme en lelijkheid. Zo triest."

In de aanloop naar de verkiezingen in 2016, toen zoon Jeb een gooi deed naar de presidentiële nominatie bij de Republikeinen, kwam het blijkbaar tot een hoogtepunt. In juni 2016 werd Barbara Bush met spoed opgenomen in het ziekenhuis. De schuld van de turbulente presidentiële campagne in het algemeen en Trumps voortdurende aanvallen op Jeb, vertelde ze aan auteur Susan Page. "Angst", zei ze, wat vertaald kan worden als een diepe, allesdoordringende onrust. Een hartaanval noemde ze het ook, al was het dat niet letterlijk.

(lees verder onder de foto)

Barbara Bush kon zich niet voorstellen dat Trump écht president zou kunnen worden. "Ik begrijp niet waarom mensen voor hem zijn", zei ze in een interview. Ze was ook verbaasd dat vrouwen hem konden steunen. Zelf stemde ze niet voor Trump of Hillary Clinton, ze schreef de naam van haar zoon Jeb op het stembiljet. Haar man George Bush sr. stemde voor Clinton, de eerste keer dat hij voor een Democraat stemde.

De verkiezing van Trump omschrijft ze als "absolute horror". Die horror verborg ze niet voor haar omgeving. Na Trumps verkiezing kreeg ze van een vriendin een rood-wit-blauw Trump-aftelklokje, dat weergaf hoeveel dagen, uren, minuten, seconden Trump nog in office is. Bedoeld als grap, maar zij koesterde het. Het klokje stond op haar nachtkastje tot aan haar dood.

In oktober 2017, bijna een jaar na Trumps verkiezing, sprak Bush met Page over de gang van zaken in het nieuwe tijdperk. "Ik probeer er niet aan te denken. We zijn een sterk land, ik denk dat het wel goed zal komen", was ze hoopvol. Desalniettemin baarde de grote verdeeldheid in de VS haar zorgen, net als de richting waarin de Republikeinen evolueerden, de partij waar ze zo lang en hard voor gewerkt had.

Voelde ze zich nog altijd een Republikein? In oktober 2017 was het antwoord "ja". In een volgend gesprek, in februari 2018, klonk het: "Ik zou waarschijnlijk neen zeggen vandaag." "Een verrassende uitspraak", schrijft Page. "Na Trumps opkomst zag ze de Republikeinen als een partij die ze niet langer herkende, niet langer kon steunen. Zelfs niet op het moment dat een kleinzoon zich in Texas voor de Republikeinse partij verkiesbaar gesteld had voor een overheidsfunctie."

Barbara Bush had net voor de verkiezingen in 2016 een ludieke brief geschreven aan Bill Clinton, waarin ze hem verwelkomde in het clubje van first spouses: "Welkom in de First Ladies Club. We kunnen niet wachten om je welkom te heten." De brief werd nooit verstuurd.

Twee weken na de verkiezingen in 2016 schreef Barbara Bush wél een warme brief naar Melania Trump. Zij werd toen door de Amerikanen zwaar op de korrel genomen omdat niet duidelijk was of ze met haar toen 12-jarige zoon Barron van New York naar Washington zou verhuizen. Bush spoorde Melania aan om te doen wat het beste was voor haar zoon. Ze gaf hetzelfde advies als dat aan de Clintons in 1992, toen zij na George en Barbara Bush hun intrek namen in het Witte Huis, met een nog jonge dochter.

"Mijn kinderen waren ouder en dus had ik niet dezelfde problemen als jij", schrijft Barbara Bush. "Wat jij ook beslist, dat is jouw zaak, en jouw zaak alleen. In het Witte Huis leven is een plezier, en hun enige taak hier is jou gelukkig maken. Als je in New York blijft, is dat oké. Als je naar Washington komt, laat je zoon een vriend meebrengen. Dat is mijn ongevraagd advies."

Barbara Bush overleed op 17 april 2018, ze was toen 92 jaar. Haar man George Bush sr. overleed enkele maanden later, op 30 november 2018, hij was 94 jaar.

"The Matriarch: Barbara Bush and the Making of an American Dynasty", door Susan Page, uitgegeven door Twelve, verschijnt op 2 april in de Verenigde Staten.