De kwaliteit van het Vlaams onderwijs gaat er flink op achteruit. Dat blijkt uit een nieuwe studie van de KU Leuven, waarover De Morgen vanmorgen berichtte. Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) laat in een reactie weten dat de resultaten van deze internationale onderzoeken de directe aanleiding waren om concreet werk te maken van een aantal grote onderwijshervormingen.

Absolute wereldtop was het Vlaams onderwijs nog in 2003. Voor begrijpend lezen stond Vlaanderen in de Pisa-studie van de Oeso, een internationaal vergelijkend onderzoek naar het onderwijsniveau, op plaats drie. Voor wiskunde zelfs helemaal bovenaan.

Maar sindsdien ging het fors bergaf, blijkt uit de analyse van professor emeritus Jan Van Damme, Kim Bellens en Wim Van den Noortgate (KU Leuven). De studie combineert de resultaten van Pisa en twee andere internationale onderzoeken: PIRLS, dat zich richt op taal- en leesvaardigheid, en TIMSS, dat focust op wiskunde en wetenschappen.

Zo is de grote voorsprong voor leesvaardigheid die Vlaanderen begin deze eeuw had op Franstalig België, intussen gehalveerd. Dat is bijna volledig te wijten aan de achteruitgang van Vlaanderen zelf.

Katholiek onderwijs krijgt klappen

Opvallend zijn de grote verschillen bij de onderwijsnetten. Het katholiek onderwijs krijgt de zwaarste klappen.

‘Dit bewijst dat er meer aan de hand is dan enkele knipperlichten die branden’, zegt Oeso-onderwijstopman Dirk Van Damme.

Topman van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, Lieven Boeve, wijst op de hypothese van de onderzoekers rond de ‘te unieke focus op de eindtermen’. ‘We richten ons te veel op die eindtermen als enige criterium voor kwaliteit. Dat werkt niet kwaliteitsbevorderend, zeker voor de cognitief sterkere leerlingen die meer uitdaging verdienen. Daarom is bijkomend onderzoek nodig.’ (lees verder onder de vraag)

Boeve laat ook weten dat het katholiek onderwijs geschrokken is van de cijfers en intussen een actieplan heeft uitgewerkt. Zo is er in het basisonderwijs een nieuw leerplan waarin meer ingezet wordt op lezen. Ook in de nieuwe leerplannen van het secundair onderwijs gaat nog meer aandacht naar het talenbeleid op school.

Ook het gemeenschapsonderwijs heeft een antwoord

Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder van het Vlaamse Gemeenschapsonderwijs, laat dan weer weten dat het GO! onderwijs al sterk inzet op lezen en wiskunde. Uit de studie van de KU Leuven blijkt immers dat de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs wat betreft wiskunde en leesvaardigheid, er flink op achteruit gaat.

'Positief is dat de studie erkent dat onze aanpak op vlak van gelijke onderwijskansen, effectief werkt', zegt de topvrouw van GO!. 'We nemen de resultaten van dergelijke onderzoeken heel erg ter harte. Hoewel de daling bij het GO! niet significant is, hebben we al actie ondernomen en zetten we al sterk in op lezen en wiskunde. Dat moet er, samen met de nieuwe leerplannen, voor zorgen dat we vooruitgang boeken.'

Crevits: ‘Reden om het onderwijs te hervormen’

Minister Crevits zegt in een reactie dat de resultaten van deze internationale onderzoeken de directe aanleiding waren om concreet werk te maken van een aantal grote onderwijshervormingen. ‘Dat is ook de essentie van de modernisering van het secundair onderwijs die op 1 september 2019 van start gaat, die net die pijnpunten wil aanpakken.’

Die modernisering heeft volgens Crevits meer aandacht voor het bijspijkeren van tekorten bij leerlingen, maar ook van het blijvend uitdagen van toppresteerders. ‘Een modernisering waar nieuwe ambitieuze eindtermen de lat hoog leggen en er een basisgeletterdheid voor onder andere Nederlands en wiskunde wordt ingevoerd. De nieuwe eindtermen gaan nu in voor de eerste graad van het secundair onderwijs, ondertussen worden er ook nieuwe eindtermen en onderwijsdoelen ontwikkeld voor het basisonderwijs en de tweede en derde graad van het secundair onderwijs.’

‘Daarnaast namen we met de hervorming van de lerarenopleiding, de uitrol van het duaal leren of de acties die we namen om de taalvaardigheid van leerlingen te versterken stuk voor stuk gerichte maatregelen’, voegt ze daar aan toe.

‘Het werk is uiteraard niet af. Zeker in het basisonderwijs is er nood aan een toekomstplan. Daarom is het ook goed dat het Vlaams Parlement op 20 maart op mijn vraag een motie heeft goedgekeurd voor meer middelen voor het basisonderwijs met extra aandacht voor taalondersteuning voor anderstalige leerlingen.’