Britten hebben nog altijd drie opties voor brexit, maar “no deal wordt steeds waarschijnlijker”

Gisterenavond schoot het Britse parlement opnieuw alternatieven af voor het akkoord dat premier Theresa May met de EU heeft onderhandeld. Het scenario van een ‘no deal’ wordt daardoor steeds waarschijnlijker. Afgelopen nacht zei Guy Verhofstadt, de brexitonderhandelaar voor het Europees parlement, al dat een brexit zonder akkoord met de Europese Unie “nu bijna onvermijdelijk” wordt.

“In de afgelopen dagen is een scenario zonder deal waarschijnlijker geworden, maar we kunnen nog steeds hopen dat het vermeden kan worden”, gaf Barnier een gelijkaardige boodschap. Toch is Barnier iets hoopvoller. Hij voegde eraan toe dat de EU nog altijd bereid is om het VK te erkennen als lid van een douane-unie of akkoord gaat met een overeenkomst zoals Noorwegen met de EU heeft.

Barnier zei ook dat de Britten zelf nog altijd drie keuzes hebben: ze kunnen de door May onderhandelde deal nog steeds accepteren, zonder akkoord vertrekken of een lang uitstel vragen. Dat laatste zou betekenen dat de Europese verkiezingen van mei ook nog in het Verenigd Koninkrijk moeten georganiseerd worden.

Volgens de hoofdonderhandelaar zal bij een ‘no deal’ de volledige verantwoordelijkheid bij de Britten liggen. “De EU zal ook in dat geval het Verenigd Koninkrijk vragen om de verplichtingen over burgerrechten, financiën en de Ierse grens na te komen”, waarschuwde hij. Een lang uitstel kan volgens hem gerechtvaardigd worden door een tweede referendum, nieuwe verkiezingen of “een ander politiek proces”.

Toch sluit Downing Street 10 niet uit dat premier May haar brexitakkoord nog een keer zal bovenhalen voor een stemming. Dat zou dan morgen of overmorgen kunnen gebeuren. Na de derde stemming vorige vrijdag kwam May 58 stemmen te kort. 

Deze middag voert May alvast crisisgesprekken met haar regering in een zoveelste poging om uit de impasse te geraken. De premier staat onder zware druk van beide kampen in haar kabinet. De harde brexiteers willen desnoods uit de EU stappen zonder deal, voor de aanhangers van een softere brexit en voor de meerderheid in het parlement is dat onaanvaardbaar.

Volgens de krant The Guardian heeft de regering drie opties: ze kan beslissen het brexitakkoord een vierde keer aan het parlement voor te leggen, ze kan expliciet voor een ‘no deal’ gaan of ze kan zelf het geweer van schouder veranderen en een vorm van ‘zachte’ brexit zoeken, in de hoop dat daarvoor wel een meerderheid gevonden kan worden in het parlement. Het is ook niet uitgesloten dat de regering voorstelt nieuwe parlementsverkiezingen te organiseren. Het regeringsoverleg zou minstens vijf uur duren en zou niet voor 16 uur Belgische tijd afgelopen zijn.

Een groep Britse parlementariërs wil de regering ondertussen dwingen opnieuw uitstel te vragen van de brexit. Het initiatief wordt onder meer gesteund door conservatief Lagerhuislid Oliver Letwin en Yvette Cooper van oppositiepartij Labour. Zij onthulden vanmiddag een wetsvoorstel waarmee ze de regering willen opdragen aan te sturen op verder uitstel. Daar moeten de andere EU-lidstaten dan ook nog mee instemmen.

“We bevinden ons in een erg gevaarlijke situatie. Er is een ernstig en groeiend risico dat over tien dagen een vertrek zonder deal plaatsvindt”, aldus Labourlid Cooper. De parlementariërs zeggen dat het aan de regering is om te besluiten hoeveel uitstel nodig is. Het plan wordt naar verwachting morgen besproken in het Lagerhuis.

De regeringsleiders van België, Nederland en Luxemburg vergaderen vandaag in Luxemburg over een nauwere samenwerking met de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. De jongste verwikkelingen rond de Brexit zullen ongetwijfeld de gesprekken overschaduwen. “De Benelux-landen bereiden zich erop voor”, tweette premier Charles Michel deze morgen, enkele uren voor zijn ontmoeting met zijn collega’s Mark Rutte en Xavier Bettel, over een ‘no deal’-scenario.

De Benelux zal hard door de brexit worden getroffen. Nederland en België liggen niet ver van het Verenigd Koninkrijk en in Luxemburg zal de financiële sector in de klappen delen. “Als er een no deal komt, moeten we als buurlanden vooral voorkomen dat we in een vicieuze cirkel van negatieve maatregelen en represailles terechtkomen”, waarschuwde een diplomaat onlangs.