Bart Moeyaert : ‘Al mijn twijfels kunnen even in de prullenmand’

Bart Moeyaert heeft de Astrid Lindgren Memorial Award 2019 gewonnen, zowat de Nobelprijs voor jeugdliteratuur. ‘Een surreële ervaring’, zegt hij zelf.

De Astrid Lindgren Memorial Award (ALMA) is wereldwijd de belangrijkste prijs voor jeugdliteratuur. De award werd opgericht in 2002 ter ere van de Zweedse schrijfster Astrid Lindgren, die dat jaar overleed. Zoals bij de Nobelprijs wordt niet één bepaald werk bekroond, maar wel een heel oeuvre. Behalve de grote eer hangt er een beloning van bijna 480.000 euro aan vast.

Moeyaert was al zestien keer genomineerd voor de onderscheiding. Dat hij de prijs nu ook effectief mag ontvangen, is een heel mooie bekroning.

‘Een surreële ervaring’, zo omschrijft hij zelf het moment dat hij vernam de prijs te krijgen. ‘Ik had vanochtend nog gedacht: vergeet het, Moeyaert, het zal niet gebeuren. Maar toen kwam om halfelf die telefoon. Ik ben heel blij met het juryverslag, mijn gemoed schiet ervan vol. Al die twijfels over mijn manier van schrijven, waarbij er veel tussen de regels staat, kunnen even naar de prullenmand. Een twaalfkoppige jury die zegt: blijf dat vooral doen, dat geeft me bevestiging, het gevoel: we hebben je gezien, je bestaat, en het is goed.’

Moeyaert volgt in de voetsporen van auteurs als Kitty Crowther, Shaun Tan, Wolf Erlbruch en Philip Pullman.

Bart Moeyaert ‘portretteert het leven in al zijn facetten, stelt het juryrapport. Hij belicht existentiële vragen op een realistische, poëtische en prikkelende manier. Zijn boeken trekken geen simplistische grenzen tussen goed en slecht.’

Moeyaert heeft een heel karakteristieke stem: hij schrijft sober en suggestief, en laat veel ongezegd. Maar wat er staat, is tegelijk poëtisch en raak geformuleerd. Het gaat hem niet zozeer om het verhaal, of om avontuur, maar om het treffen van stemmingen en gevoelens, zonder sentimenteel te worden. Hij bestrijkt ook een breed spectrum.

Hij schrijft zowel prentenboeken – waarvoor hij vaak samenwerkt met gerenommeerde illustratoren als Gerda Dendooven en de Duitser Wolf Erlbruch (ook een ALMA-laureaat) als impressionistische jeugdboeken, sprookjes, gedichten en theaterteksten. Vaak speelt muziek in zijn werk een cruciale rol. Zijn trilogie ‘De schepping’, ‘Het paradijs’ en De hemel’ is bijvoorbeeld geïnspireerd door muziek van Haydn, hij bracht deze boeken op de planken met het Nederlands Blazers Ensemble.

Moeyaerts prijzenkast is al rijkelijk gevuld: alleen al voor ‘Blote handen’ (1995), een van zijn mooiste boeken, waarin hij de gevoelswereld beschrijft van een kleine jongen op oudejaarsmiddag kreeg hij een Zilveren Griffel, een Boekenleeuw, de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Jeugdliteratuur en de Deutsche Jugendliteraturpreis. Voor ‘Luna van de boom’, dat werd geïllustreerd door Gerda Dendooven, kreeg hij de Gouden Uil Jeugdliteratuurprijs. Voor ‘Broere’ kreeg hij de Woutertje Pieterse Prijs, de meest prestigieuze prijs in ons taalgebied voor jeugdliteratuur. Daar komt nu de internationale erkenning van de Astrid Lindgren Award bovenop.