Aantal gevallen van huidkanker spectaculair gestegen: "Wij gaan fout om met zonlicht"

Euromelanoma, een Europese organisatie van huidartsen, start volgende maand met een nieuwe campagne die ons extra bewust moet maken van de gevaren van de zon. Want de Belg is zich daarvan nog veel te weinig bewust, zegt Thomas Maselis, de Belgische voorzitter van Euromelanoma. Door die onwetendheid is het aantal gevallen van huidkanker de afgelopen jaren fel gestegen.

“Wij gaan fout om met zonlicht, meer bepaald ultraviolet licht”, zegt dokter Maselis in het Radio 1-programma “De wereld vandaag”. De gemiddelde Belg zit bijna het hele jaar door binnen te werken. Als hij al buiten komt in de winter, heeft hij vaak een muts, een sjaal en handschoenen aan. Daardoor wordt onze vaak bleke huid amper blootgesteld aan de zon.

Die winterse gewoonte gaat plots op de schop, als de Belg op vakantie gaat naar een zuiders land. “We gaan dan 10 dagen in een zwembroekje of badpak op een strand zitten. En ook de kinderen worden dan in een zwembad gezet, waar ze gekoeld worden en niet merken dat ze verbranden”, schetst de huidarts een karikaturaal Vlaams vakantietafereel. 

Die foute vakantiegewoonte houdt de gemiddelde Belg intussen al een halve eeuw vol. Tel daar nog eens het wijdverbreide gebruik van de zonnebanken bij, tijdens de tweede helft van de vorige eeuw en het begin van deze eeuw, en je hebt de twee belangrijkste oorzaken van de forse stijging van het aantal huidkankers die we nu vaststellen. “Daar betalen we nu de tol van, want tussen het foute gebruik van ultraviolet licht en de ontwikkeling van huidkanker zit 10 à 30 jaar.”

Wat kunnen we nu doen om dit foute patroon te doorbreken? Alleszins gedurende het jaar meer buitenkomen. Zeker een halfuur per dag, zodat je gezicht en handen genoeg zonlicht zien en je lichaam vitamine D kan aanmaken.

En wat te doen op vakantie?

• Ten eerste de schaduw opzoeken tijdens de uren waarop de zon het hardst schijnt. Dat is tussen 11 en 16 uur. 
• Ten tweede: als je toch in de zon komt, trek dan genoeg kleren aan. Doe kinderen bijvoorbeeld een zwem-T-shirtje aan en zet ze een hoedje op. Idem voor volwassenen. Draag in de felle zon ook altijd een zonnebril.
• En ten derde: voldoende zonnecrème smeren als de eerste twee beschermingsmaatregelen onmogelijk zijn. Het beste kan je de drie voorzorgsmaatregelen combineren.

Dokter Maselis heeft ook goed nieuws: “Ondanks de 350 procent meer huidkankers, zien we dat er niet meer mensen sterven aan huidkanker. De sterfte blijft status quo en de mensen die een melanoom hebben, dat zijn de gevaarlijkste tumoren, gaan daar veel sneller mee naar de dokter.”

Van de 38.905 nieuwe huidkankerpatiënten in België hebben er 3.069 zo'n melanoom, 35.836 niet. Hoe kan je zo’n melanoom nu onderscheiden van een onschuldig vlekje op je huid? Daarvoor hanteert dokter Maselis het ABCDE-principe:

• A staat voor asymmetrie: een vlekje is onschuldig als je een denkbeeldige lijn trekt door het vlekje en de beide helften op elkaar gelijken.
• B staat voor boord: die is overal gelijk bij een onschuldig vlekje.
• C staat voor color: hoe meer verschillende tinten het vlekje heeft, hoe slechter dat is.
• D staat voor diameter: vlekjes die kleiner zijn dan 6 millimeter zijn meestal goedaardig, maar geen paniek: dat wil niet zeggen dat grotere vlekken meteen kwaadaardig zijn.
• E staat voor evolutie, en dat is heel belangrijk: als het vlekje in de loop van de tijd verandert, moet je ermee naar de dokter gaan. Handige tip om de evolutie te volgen: neem met je smartphone een foto van het vlekje dat je in de gaten houdt. Zo kan je goed zien of het vlekje al dan niet verandert.

Dokter Maselis hamert erop dat je niet te lang moet wachten om naar een arts te stappen. De meeste mensen hebben de neiging om het gevaar te ontkennen en te denken dat een vlekje wel vanzelf zal weggaan. En daarin schuilt het gevaar.

“We zien dat de helft van de patiënten tussen de 3 en de 6 maanden wacht tussen het moment dat ze iets aan hun huid zien veranderen en het moment waarop ze uiteindelijk een afspraak maken bij de dokter.” Maar als je bij een melanoom 4 maanden wacht om ernaar te laten kijken, is er zo’n 40 procent meer kans dat de huidkanker uitzaait en je een moeilijker te behandelen kanker krijgt. Op tijd naar de dokter stappen is dus de boodschap.

Beluister het volledige gesprek met dermatoloog Thomas Maselis in "De wereld vandaag":