In april 2016 publiceerde het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) de Panama Papers. De 11,5 miljoen documenten van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca onthulden onder meer hoe offshorebedrijven gebruikt werden om belastingen te ontwijken en geld wit te wassen.

In België berichtten Knack, MO*, Le Soir en De Tijd dat minstens 732 burgers en inwoners via tussenkomst van Mossack Fonseca vennootschappen hadden opgericht in elf belastingparadijzen, van de Britse Maagdeneilanden tot Samoa. Dankzij de publicaties en informatie op de website van ICIJ kon de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) honderden Belgische belastingplichtigen identificeren.

De fiscus sprak af met diverse parketten welke dossiers correctioneel dan wel administratief afgehandeld zouden worden. “Momenteel zijn er nog 64 dossiers in behandeling”, zegt BBI-topman Frank Philipsen woensdag in Knack, De Tijd en Le Soir. “We hebben intussen 16.153.304,57 euro ingekohierd op basis van de Panama Papers. Dat bedrag bevat belastingen én sancties, en slaat op 200 dossiers.”

In juli 2016 antwoordde voormalig minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) op een parlementaire vraag dat de regering 65 miljoen euro hoopte te recupereren uit de controleacties van de BBI binnen het Panama Papers-dossier. “Dat bedrag heeft de BBI nooit naar voren geschoven”, reageert Philipsen. “Gelet op de aard van ons werkdomein – de aanpak van occulte (verborgen, nvdr.) handelingen – zal de BBI zich nooit vastpinnen op prognoses van mogelijke opbrengsten.”

Wereldwijd 1 miljard gerecupereerd

De BBI kreeg trouwens ook medewerking van de Duitse overheid, die een kopie van de 11,5 miljoen gelekte documenten wist te bemachtigen. Philipsen: “We hebben negen verzoeken om inlichtingen naar de Duitse collega’s gestuurd. Die zijn allemaal beantwoord.” Op basis van de Paradise Papers, het documentenlek over offshoreconstructies gepubliceerd in november 2017, heeft de BBI momenteel nog géén bijkomende belastingclaims opgestuurd. Philipsen voegt er wel aan toe dat nog niet alle Paradise Papers-onderzoeken zijn afgerond.

Het ICIJ berekende dat dankzij de Panama Papers wereldwijd voor meer dan 1 miljard euro aan achterstallige belastingen en boetes is gevorderd. Alleen al in het Verenigd Koninkrijk gaat het om 224 miljoen euro, in Spanje om 140 miljoen euro, in Frankrijk om 121 miljoen euro. Sommige landen, zoals Polen en Zuid-Korea, maken geen cijfers bekend. De wereldwijde opbrengsten liggen met andere woorden nog hoger dan 1 miljard euro.