QE3 VS-economie wacht op nieuw dopingshot
Kondigt de Federal Reserve binnenkort een nieuw stimuleringsprogramma aan? Nu de Amerikaanse economie richting recessie evolueert, wordt er druk gespeculeerd dat de Amerikaanse centrale bank de dopingspuit opnieuw bovenhaalt en het omstreden programma QE3 lanceert.
Het was afgelopen vrijdag hard schrikken bij de publicatie van de jongste cijfers over de Amerikaanse arbeidsmarkt. De afgelopen maand augustus is er in de VS geen enkele job bijgekomen. In de privésector kwamen er weliswaar 17.000 banen bij. Maar exact hetzelfde aantal banen sneuvelde bij de overheid.
De cijfers zijn ronduit slecht nieuws voor de Amerikaanse economie. Het aantal jobs moet maandelijks groeien met meer dan 100.000 om de instroom van nieuwe werknemers op de arbeidsmarkt te kunnen bijbenen. Een nulgroei wijst dan ook op een verslechtering van de Amerikaanse economie, die het moeilijk heeft om zich te herstellen van de klap van de financiële crisis.
Met een officieel werkloosheidscijfer van 9,1 procent is de arbeidsmarkt een van de zwaarst getroffen onderdelen van de Amerikaanse economie. Beterschap is niet meteen in zicht. De kans dat de economie in een nieuwe recessie sukkelt, neemt met de dag toe. De zo gevreesde double dip, een nieuwe krimp van de economie die snel volgt op de vorige krimp in 2008 en in 2009, dreigt werkelijkheid te worden.
Beleidsmakers, centrale bankiers, economen en analisten zitten met de handen in het haar over wat ze moeten doen als het zo ver komt. Veel beleidsruimte is er niet meer. De overheid heeft de financiële crisis bestreden door honderden miljarden in de economie te pompen. Die maatregelen hebben een gat in de Amerikaanse financiën geslagen. Met een begrotingstekort van 10 procent en een schuldgraad van 100 procent ontsnapte Amerika afgelopen zomer ternauwernood aan het faillissement.
Slecht nieuws
Donderdag kondigt president Barack Obama nieuwe maatregelen aan om de economie nieuw leven in te blazen. Maar het is zeer de vraag of hij veel kan doen, nu hij in het Congres moet afrekenen met de Republikeinen. Die hebben in het Huis van Afgevaardigden de meerderheid en zijn fel gekant tegen nieuwe overheidsuitgaven.
Alle ogen zijn daarom gericht op Ben Bernanke, de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank. Sinds de financiële crisis heeft Bernanke reeds tot tweemaal toe de geldkranen opengezet. Met goedkoop geld zorgde de Federal Reserve ervoor dat de Amerikaanse economie terug kon groeien. En nu het weer slechter gaat, wordt een nieuwe, derde ronde van 'kwantitatieve geldverruiming' verwacht.
Nouriel Roubini, de economieprofessor die faam verwierf door het voorspellen van de financiële crisis, zegt dat er van de Federal Reserve zeker nog deze maand een signaal in die zin komt. "De bittere realiteit is dat we in volle snelheid op een recessie afstevenen. De Federal Reserve zit bijna zonder wapens, een van de weinige wapens die haar nog rest is QE3. Op de volgende Fedmeeting, die op 20 en 21 september wordt gehouden, zullen nieuwe opties overwogen worden", schreef hij.
Een verdere versoepeling van het monetaire beleid moet bedrijven en gezinnen helpen om goedkoper aan leningen te geraken. Door het vergroten van de geldhoeveelheid neemt ook de inflatie toe, waardoor consumenten ertoe worden aangezet om meer te gaan besteden. Beide maatregelen hebben een positief effect op de economie en hebben als dusdanig het effect van een dopingspuit.
Als de centrale bank opnieuw de dopingspuit bovenhaalt, is dat ook goed nieuws voor de beleggers. Zij hopen dat Bernanke een einde kan maken aan de diepe malaise die de beurzen de voorbije zomer trof. Beleggers hadden reeds eind augustus een beslissing over QE3 verwacht, maar toen hield Bernanke de lippen op elkaar.
Nu de jongste cijfers over de arbeidsmarkt wijzen in de richting van een verdere groeivertraging, kan daarin verandering komen. Maar binnen de Federal Reserve is niet iedereen even enthousiast over een nieuwe operatie. Door QE1 en QE2 zwol de balans van de Amerikaanse centrale bank aan tot de gigantische som van 3.000 miljard euro, en dat houdt bepaalde risico's in.
Ook buiten de Federal Reserve neemt de kritiek toe. Olie en andere grondstoffen werden fors duurder als gevolg van de ingreep van de centrale bank. Die hogere factuur was voor rekening van de consumenten, die daardoor minder dan verwacht konden besteden aan andere diensten en producten.
En er is nog ander negatief effect, dat vooral buiten de VS wordt gevoeld. Een hogere inflatie duwt de koers van de dollar omlaag, wat goed is voor de Amerikaanse export. Voor landen die producten willen afzetten in de VS is een goedkope dollar dan weer slecht nieuws. Brazilië is een van die landen. Zijn economie lijdt onder de zwakke dollar. Sinds eind 2008 is zijn munt - de real - met 40 procent in waarde gestegen ten aanzien van de Amerikaanse munt.
De Braziliaanse minister van Financiën Guido Mantega waarschuwde dit weekend dat de valuta-oorlog zal blijven duren. "Jammer genoeg kiezen de VS enkel voor monetair beleid om hun problemen op te lossen. Dat leidt tot problemen voor de wereldeconomie."