Italië beeft, Berlusconi profiteert

Actrice-activiste-cineaste én getalenteerde Berlusconi-imitatrice Sabina Guzzanti (47) ging reeds eerder met Il Cavaliere in de clinch via haar straffe documentaire Viva Zapatero! uit 2005, waarin ze het toen vooral over censuur en de monopolisering van de Italiaanse media had. Van hun kant blijven de Berlusconi-media haar gek noemen. Of hysterisch. Of gewoon allebei.

De titel Draquila is een satirische samensmelting van Dracula en L’Aquila, maar zelf wil Guzzanti het auteurschap daarvan niet claimen. “Het komt van mijn blog”, vertelde ze toen ze haar docu op het Festival van Cannes kwam voorstellen. “Ik kon zelf geen gepaste titel bedenken en dus heb ik mijn lezers om suggesties gevraagd. Er zaten allerlei grappige titels tussen. ‘Draquila’ was er daar één van.”

Berlusconi als vampier die Italië leegzuigt?

Sabina Guzzanti: “Ja, dat was zowat het idee. Maar omdat die titel toch iets té satirisch was en de film toch ook wel dramatisch is, hebben we L’Italia Che Trema als ondertitel toegevoegd. Om voor wat evenwicht te zorgen.”

Voor premier Berlusconi, die op het moment van de aardbeving nog maar eens geplaagd werd door processen en seksschandalen, kwam die natuurramp echt als een godsgeschenk. Als ‘la mano tesa di Dio’ (de uitgestoken hand van God) zoals het in de docu ironisch wordt genoemd.

Er volgde meteen een grootschalige mediacampagne, want de premier kwam vaak, zéér vaak ter plaatse, haalde de G8-wereldtop (compleet met Obama, Merkel én in hun kielzog ook George Clooney en Carla Bruni) naar de getroffen regio en kondigde een heropbouw in recordtempo af.

En jawel, tegen zijn verjaardag op 29 september vorig jaar kon hij reeds, uiteraard onder veel mediabelangstelling, de eerste inwoners van L’Aquila hun intrek laten nemen in een splinternieuwe woonwijk in de buurt. Intussen is L’Aquila zelf nog steeds een spookstad en zijn vele duizenden inwoners nog altijd dakloos.

Wanneer wist u precies dat u voldoende materiaal zou hebben om een documentaire over dat zogenaamde wederopbouwproject van ‘Sua Emittenza’ te maken?

Sabina Guzzanti: “Toen ik ontdekte wat er met de Protezione Civile Nazionale (de Civiele Bescherming, JT) aan de gang was, namelijk dat het een middel was geworden om zomaar geld uit te delen aan allerlei mensen die Berlusconi welgezind waren. Ik had in eerste instantie geen bewijzen, tot enkele magistraten zich met dat schandaal begonnen te bemoeien.”

In de documentaire wordt onder meer getoond hoe de Protezione Civile Nazionale, onder leiding van grote Berlusconivriend Guido Bertolaso (die inmiddels zelf verwikkeld blijkt in allerlei corruptie- en seksschandalen), de laatste jaren is uitgegroeid tot een soort parallelle staat. De top van de Civiele Bescherming maakt immers van allerlei natuurrampen en noodsituaties, maar intussen ook van grote evenementen als het wereldkampioenschap zwemmen of pausbezoeken, gebruik om zonder enige democratische controle van het parlement of van het rekenhof massa’s belastinggeld te spenderen. Bovendien hoeven ze bij de uitvoering van hun plannen bijvoorbeeld ook geen rekening te houden met de bestaande bouwreglementering.

Dat wordt dan blijkbaar aan de publieke opinie verkocht als een vorm van efficiënt bestuur?

Sabina Guzzanti: “Ja, want het Berlusconikamp blijft maar hameren op de populaire slogan dat Italië te veel bureaucratie heeft, dat de wetten veel te ingewikkeld zijn, dat de regering niet echt kan regeren omdat alles veel te traag gaat en dat er bij bepaalde situaties, zoals bij die ramp in L’Aquila, toch snel moeten kunnen worden opgetreden. Maar tegelijk beschikt Berlusconi toch over een grote meerderheid. Dus als de wetten te talrijk en te ingewikkeld zouden zijn, waarom zorgt de regering er dan niet voor dat ze eenvoudiger worden? De waarheid is dat de wetgeving nog complexer en de bureaucratie nog groter is geworden. Alleen voor Berlusconi is het allemaal veel eenvoudiger geworden.”

Verwacht u geen proces, bijvoorbeeld vanwege de uitspraak, door de zoon van de ex-burgemeester van Palermo, over de banden van Berlusconi met de maffia?

“Maar er wordt daarover al een proces gevoerd, waarbij niet ik, maar Berlusconi de beschuldigde is. Maar ze zullen wel iets vinden om mij voor de rechtbank te dagen. Dat doen ze altijd, al was het maar om mij op kosten te jagen. Of ze zo’n proces al dan niet winnen, interesseert hen niet eens. Ze willen gewoon intimideren, zoals ze dat ook met andere journalisten doen. En als ze zouden verliezen, zorgen ze er wel voor dat de zaak uiteindelijk verjaart. En dan gebruiken ze de media om die verjaring voor te stellen als een bewijs van onschuld.

“Dat hebben ze indertijd met premier Giulio Andreotti ook al gedaan, zoals dat in de film Il Divo (van regisseur Paolo Sorrentino, uit 2008) trouwens getoond werd. Van hem werd ook beweerd dat hij vrijgesproken was, maar de echte uitspraak was dat er wel degelijk connecties met de maffia waren geweest... tot in de jaren 80. Daarna zogezegd niet meer. En inmiddels was de verjaring dus een feit.”

In de film klaagt Berlusconi zelf ook dat hij zoveel geld moet spenderen aan rechtszaken.

“Maar hij misspreekt zich en zegt dat hij ‘zoveel rechters... euh advocaten’ moet betalen.” (lacht)