'Verblijfsregeling voor kinderen wordt vaak ongestraft overtreden'

Olivier Vanhaelen heeft een dochter van veertien die hij zelden of nooit ziet. Vorig week nog zag hij haar in het politiekantoor, na perikelen over de vakantieregeling, maar het is al zeker acht maanden geleden dat ze nog eens bij hem verbleef. Vanhaelen: "Mijn ex-vriendin - we zijn al twaalf jaar uit elkaar - is door de correctionele rechtbank zelfs veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes maanden, omdat het volgens de rechter de enige manier is om mijn dochter bij mij te krijgen en het contact te herstellen."

In de praktijk blijft alles evenwel bij het oude, vertelt Vanhaelen. "Qua wetgeving is België een vooruitstrevend land, met een duidelijke voorkeur voor een gelijke verdeling. Maar als het aankomt op het naleven van die afspraken, zijn we laks. Ik heb talloze klachten ingediend, er zijn officiële verslagen die aangeven dat mijn dochter psychologisch mishandeld en gemanipuleerd wordt. En toch loopt het sinds december weer helemaal fout en krijg ik haar niet te zien."

Trage rechtsgang

Minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open Vld) bevestigde enkele maanden geleden nog dat de parketten steeds meer klachten binnenkrijgen over inbreuken op het omgangsrecht. In 2010 waren dat er 20.513, tegenover 18.800 in 2006. Volgens Vanhaelen is dat slechts het topje van de ijsberg. "Ik heb het gevoel dat de politie en andere instanties mijn probleem ernstig nemen, maar dat justitie het moeilijk heeft met het idee van samengestelde gezinnen en vaders die ook willen instaat voor de zorg en opvoeding van hun kind. Uiteindelijk komt de boodschap aan ouders die weigeren afspraken na te leven hierop neer: hou je kind bij je, want al die vonnissen en documenten zijn niets waard. Je kan gewoon rustig je gang gaan."

Bovendien verloopt de rechtsgang volgens Vanhaelen ook veel te traag. "Stel dat je om de twee weken bezoekrecht hebt. Als je vijf klachten moet indienen voor er iets gebeurt, ben je een paar maanden ver. Een snellere opvolging van klachten zou nochtans kunnen voorkomen dat het conflict uit de hand loopt, zoals bij mij. Niet alleen mis ik mijn dochter, ze lijdt er zelf ook onder."

Om ouders bij te staan die met gelijkaardige problemen kampen, werkt Vanhaelen nu aan de oprichting van het Vaderinstituut. "We richten ons specifiek op mensen die te maken hebben met oudervervreemding, wat betekent dat ze hun kinderen zo weinig zien dat ze vervreemd raken van elkaar. Ook moeders zijn hier trouwens welkom. Concreet willen we een kenniscentrum worden dat alle maatschappelijke, maar ook juridische en financiële kennis bundelt. Daarnaast hopen we een aanspreekpunt te worden en een soort lobbygroep om onze belangen te verdedigen. Op termijn hopen we daarvoor subsidies te vinden."

Wim Duerloo, herstelbemiddelaar bij CAW De Kempen, wil zich niet uitspreken over het specifieke verhaal van Vanhaelen, maar herkenbaar is het wel. "De mensen die hier terechtkomen hebben vaak het gevoel dat ze maar weinig rechten hebben, en dat een vonnis uiteindelijk weinig verandert. Sowieso betreft het vaak een lange, juridische slag met weinig winnaars, en het kind als grootste slachtoffer."

Voor justitie is het ook niet altijd gemakkelijk, zegt Duerloo. "Ze worden geconfronteerd met tegenstrijdige verhalen, met een minderjarige als inzet. Dat zijn geen evidente beslissingen. De lange procedures zijn ook niet altijd hun schuld. Mensen gaan vaak in beroep of maken er een hele procedureslag van. Dat is heel vermoeiend, en ze halen er niet altijd iets uit. Voor de kinderen is dat een heel complex verhaal. Vaak komt het erop neer dat ze moeten kiezen, maar dat is voor hen een onmogelijke vraag."