Kunstgrepen verpakt als 'structurele maatregelen'

De regering-Di Rupo zette afgelopen weekend een hoge borst op. Na weken van onderhandelingen was ze er toch maar mooi in geslaagd om haar contract met Europa te vervullen. De begrotingscontrole zorgt ervoor dat de staatsschuld onder de psychologische grens van 100 procent van het bbp blijft, en het palet van zogeheten structurele maatregelen wordt opgetrokken tot één procent (3,8 miljard euro), zoals de Europese Commissie had gevraagd.

De regering kreeg onmiddellijk schouderklopjes van de diensten van Europees commissaris voor Financiën Olli Rehn. Maar niet iedereen in Europa reageerde even enthousiast. Het was EU-president Herman Van Rompuy zelf die ons land weer met beide voetjes op de grond zette.

'Niet indrukwekkend'

In de krant De Zondag liet Van Rompuy verstaan dat België nog beter zijn best moet doen om zijn begroting op orde te stellen en schulden af te bouwen. "Wat wij de laatste jaren bespaard hebben, is niet zo indrukwekkend. Geen enkel cijfer duidt aan dat wij ons kapot bespaard hebben. Wat heeft België structureel bespaard? 0,5 procent in 2010, 0 procent in 2011 en 0,7 procent in 2012. Dat is heel beperkt."

Vergeleken met die cijfers ligt de inspanning die de overheid in 2013 wil realiseren een stukje hoger. Vraag is of het geheel van de maatregelen, waarvan de regering eigenaardig genoeg nog geen volledig overzicht bezit, wel voldoende structureel zal zijn. Zullen de maatregelen ook de komende jaren een blijvend karakter hebben? Wat dat betreft reageren economen schamper op het superdividend van de Nationale Bank.

"Het superdividend van de centrale bank is geen blijver", zegt professor economie Gert Peersman (UGent). Bij de opmaak van de begroting 2013 rekende de overheid op een dividend van 700 miljoen. Door de betere resultaten van de bank bedraagt het dividend meer dan een miljard. Minister van Financiën Koen Geens (CD&V) mocht 321 miljoen euro extra inschrijven op de begroting.

Hoewel Geens geen zekerheid heeft over de omvang van het dividend van de Nationale Bank in de komende jaren, vindt hij het dividend structureel van aard. "Een dividend is recurrent en dus structureel", luidt zijn redenering. Door die opstelling werd de begrotingscontrole plots een stuk makkelijker en haalde de regering alsnog voor Pasen de eindmeet.

De Nationale Bank zag haar winst het voorbije jaar stijgen als gevolg van de eurocrisis. De rentedaling op overheidsobligaties zorgt voor extra winst in de beleggingsportefeuille. Onze centrale bank verdient ook flink wat geld aan het drukken van bankbiljetten door de Europese Centrale Bank. "Dat beleid kan de ECB moeilijk volhouden, anders dreigt er gevaar op inflatie", zegt Peersman.

Het superdividend hoort dus niet thuis in het rijtje van structurele maatregelen, zegt de Gentse professor. "Het gevolg zal zijn dat de regering later extra zal moeten besparen. Dat is jammer, want Van Rompuy heeft 100 procent gelijk als hij zegt dat de besparingen tot dusver niet ver genoeg gaan."

Boete afgewend?

De begrotingscontrole mikt op een tekort van 2,4 procent. De Commissie had ons land toegestaan om af te wijken van het begrotingstraject op voorwaarde dat er dit jaar minstens voor één procent structurele maatregelen worden genomen.

Het is nu uitkijken wat de Europese Commissie na een grondige analyse van de jongste maatregelen vindt. Blijft ze tevreden of komt er toch kritiek?

Dat het lijstje met structurele maatregelen niet strookt met de Europese aanbevelingen voor ons land, is negatief voor België. De Commissie zal tevergeefs zoeken naar een vermindering van de loonlasten, een hervorming van het indexmechanisme of een verdere pensioenhervorming.

Een onvoldoende van Europa kan alsnog een boete voor ons land opleveren. Maar of het zo ver zal komen, durft Peersman te betwijfelen. "Als België een boete zou krijgen, dan moeten de meeste andere eurolanden ook beboet worden, want vergeleken met heel wat andere landen doet ons land het toch nog altijd beter."