Alweer Nederlands krantenbastion in Belgische handen?

Het was Peter Vandermeersch, de Belgische hoofdredacteur van NRC Handelsblad, die op Twitter de kat de bel aan bond. 'Mediahuis begint overnamegesprekken over NRC met Egeria', liet hij gisterenmorgen weten.

Wat dat concreet betekende, liet Mediahuis even later in een persmededeling weten. Egeria, een investeringsfonds dat 91 procent van de aandelen van NRC Media in handen heeft, voert de komende weken exclusieve gesprekken met Mediahuis die, als alles goed gaat, uitmonden in een overname van de NRC Media-titels. Het Belgische Mediahuis wordt in dat scenario eigenaar van de avondkrant NRC Handelsblad, de ochtendkrant nrc.next en nrc.nl, de aan die titels gekoppelde website. Al hoeft Mediahuis niet per se de enige eigenaar te zijn. Het bedrijf laat de deur open voor de NRC-lezers die in ruil voor een financiële bijdrage een deel van de aandelen van hun krant in handen kunnen krijgen.

Dat Mediahuis wel iets zag in de titels van NRC Media, was geen geheim. Vijf jaar geleden was er al een kortstondige flirt tussen Corelio, uitgever van De Standaard en Het Nieuwsblad, en NRC, maar toen ging investeringsmaatschappij Egeria met de buit lopen. Maar oude liefde roest niet, want toen datzelfde Egeria in maart van dit jaar NRC Media opnieuw in de etalage zette, stond Mediahuis zich als een van de eersten aan het raam te vergapen.

Logisch, vindt Gert Ysebaert, de CEO van Mediahuis. "Uitgevers staan voor immense uitdagingen. We moeten de overstap zien te maken van een klassieke krant naar een digitaal medium en dat vraagt enorm veel energie en geld. Net daarom hebben we vorig jaar Mediahuis (een samengaan van de uitgevers Corelio en Concentra, PD) opgericht. Door de krachten te bundelen kan je immers veel grotere stappen zetten. Als je dan de kans krijgt om daar ook een partner als NRC Media in te betrekken, mag je die niet laten liggen."

Gemengde gevoelens

Ysebaert ziet de samenwerkingen tussen de bestaande Mediahuistitels en die van NRC dan ook vooral op digitaal vlak. "Wie digitaal vooruitgang wil maken, moet vooral veel experimenteren. Als je dat met verschillende partners doet, kan je van elkaar leren." Ook het delen van het meestal forse prijskaartje dat vasthangt aan die digitale innovatie maakt samenwerken aantrekkelijk. Zo moet je als uitgever maar één keer investeren in een nieuw platform om het nadien voor alle titels in aangepaste vorm uit te rollen.

Aan redactionele samenwerkingen denkt Ysebaert nog niet. "De redacties van De Standaard en NRC Handelsblad wisselen nu al artikels uit voor wat bijvoorbeeld buitenlandverslaggeving betreft. Het is niet de bedoeling om dat nog verder uit te breiden. We zien deze overname niet als een synergie-oefening." Dat lijkt verdacht goed op de geruststellende boodschap die Ysebaert vorig jaar, bij de oprichting van Mediahuis, de wereld in stuurde. Alleen sneuvelden in de maanden die daarop volgden 138 banen.

De uitbreidingsplannen van Mediahuis worden bij de vakbonden dan ook op gemengde gevoelens onthaald. "Het lijkt een logisch verhaal", reageert Hans Schippers van BBTK. "De digitale evolutie dwingt tot samenwerken, maar we vrezen dat het opnieuw vooral op een besparingsoperatie uit zal draaien."

Mediahuis schopte het niet zonder slag of stoot tot de exclusieve gespreksronde. Onder andere Telegraaf Media Groep, uitgever van de krant De Telegraaf en de Stichting Lux & Libertas, die de journalistieke belangen van de NRC-titels behartigt, brachten al eerder een bod uit. Maar die werden door eigenaar Egeria telkens als onvoldoende bestempeld.

"Egeria gaat voor de hoofdprijs", zegt Hans Wammes, secretaris van de ondernemingsraad van NRC Media. "En net dat baart ons zorgen. Er circuleren bedragen van 100 miljoen euro en meer. Een belachelijke hoop geld, zeker in het huidige krantenlandschap (ter vergelijking: Egeria kocht NRC Media vijf jaar geleden voor 70 miljoen euro, PD). Wanneer Mediahuis zo diep in de portemonnee moet tasten, zal het die investering willen terugverdienen. En dat kan natuurlijk het makkelijkst door in de kosten te gaan snijden." Een scenario waar ook Thomas Bruning, algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, voor vreest. "Het gevaar bestaat dat Mediahuis onrealistische rendementen van de NRC-titels gaat eisen."

Peter Vandermeersch ziet de toekomst rooskleuriger in. "Ik ben voorzichtig positief", laat hij weten. "Het DNA van onze titels past bij dat van Mediahuis en uit de eerste gesprekken blijkt het nodige respect voor onze eigenheid. In Nederland hebben kranten bijvoorbeeld een heel sterk redactiestatuut, en Mediahuis heeft nu al aangegeven dat het dat wil respecteren."

Vandermeersch begrijpt de ongerustheid. "We hebben met 220 journalisten een behoorlijk grote redactie, zeker naar Belgische normen." Dan is het verleidelijk om die af te slanken in een poging de kosten te drukken. Maar zo'n vaart zal het volgens Vandermeersch niet lopen. "Ik heb de verhalen over de forse vraagprijs ook gehoord, maar bij Mediahuis verzekeren ze me dat ze NRC Media enkel overnemen als daar een faire prijs tegenover staat. Mediahuis stort zich ook niet zomaar in het avontuur, het is een bedrijf van voorzichtige overnemers."

Er is nog een piste die de investeringskost voor Mediahuis wat kan drukken. Via de Stichting Lux & Libertas willen immers ook de lezers van de NRC-titels in hun krant investeren.

"Wij kunnen makkelijk 40 tot 50 miljoen bijeenbrengen", beweert Teun Gautier, de voormalig directeur van De Groene Amsterdammer. Dat kapitaal haalt Gautier bij vermogende NRC-fans en modale lezers die hun spaargeld, in ruil voor 4 of 5 procent intrest, met plezier in NRC Media willen stoppen. "Dat is een pak minder dan het rendement dat een doorsnee investeerder eist", legt Gautier. "Wat er dan weer voor zorgt dat er meer geld vrij komt voor puur journalistieke projecten."

Sterk signaal

Bij Mediahuis hebben ze wel oren naar het verhaal van Gautier. "We staan open voor een minderheidspartner", laat Ysebaert weten. "Maar ook zonder die extra investeerder is de financiering van deze overname helemaal in orde. We kunnen de deal ook op eigen kracht rond krijgen."

Ook Vandermeersch, ten slotte, is fan van lezersparticipatie. "Dat zou een heel sterk signaal zijn. Zo lang het goed gestructureerd kan en de lezers niet plots hun zegje willen over wat er op de voorpagina staat. Ook Corelio is trouwens voor 12 of 13 procent eigendom van een krantenfonds waarin journalisten en lezers de dienst uitmaken."

De overname van NRC Media betekent voor Vandermeersch meteen ook een terugkeer naar de oude stal. De huidig hoofdredacteur van NRC Handelsblad stond in een vorig leven immers aan het hoofd van De Standaard, een van de titels die bij Mediahuis is ondergebracht. Bovendien loopt hij daar opnieuw Gert Ysebaert tegen het lijf, destijds uitgever van De Standaard en de man met wie Vandermeersch jarenlang een tandem vormde. Wat meteen voor speculaties zorgt over een scenario waarbij Ysebaert samen met Vandermeersch de lakens gaat uitdelen bij Mediahuis.

"Dat ik opnieuw met Peter kan samenwerken is eerder toeval dan een doel", laat Ysebaert weten. Ook Vandermeersch houdt de boot af. "Ook toen ik nog bij De Standaard zat, werd er altijd over een promotie naar de hogere echelons gespeculeerd. Maar ik ben altijd, met veel plezier, hoofdredacteur gebleven. Ik ben van plan dat ook bij NRC Handelsblad dat nog een tijd te blijven."