Aantal "baby-koralen" in Groot Barrièrerif is met 89% gedaald na massale verbleking in 2016 en 2017

De studie van Australische onderzoekers is vandaag verschenen in het vakblad Nature. Het Groot Barrièrerif werd in 2016 en 2017 geconfronteerd met twee grote bleekprocessen die te wijten zijn aan de opwarming van de aarde. Het was de eerste keer dat dit twee jaar na elkaar en op zo grote schaal gebeurde.

Daarbij werd een "ongezien verlies van volwassen koralen" opgetekend. Het aantal nieuwe koraallarven daalde daardoor met 89 procent in vergelijking met de jaren 90, "want dode koralen maken geen baby's", verklaart professor en hoofdauteur van het rapport Terry Hughes van de James Cook University (JCU).   

Wanneer de oceaan opwarmt of verzuurt, treedt koraalverbleking op. Daarbij worden de microscopische algen verbannen, en zij zijn net het levend organisme in de koralen dat hen van energie voorziet en hen de typische levendige kleuren geeft.

De wetenschappers onderzochten hoeveel volwassen koralen de extreme hitte hebben overleefd en hoeveel nieuwe koralen ze in 2018 hebben aangemaakt. In sommige van de noordelijke delen van het rif, dat dichter bij de evenaar ligt, daalde het aantal nieuwe koralen met maar liefst 95 procent. 

Net daar ligt het probleem: de cijfers zijn dramatisch voor een 1.500 kilometer lange strook van het rif. Normaal gezien kunnen die "baby's" zich verplaatsen over een langere afstand. Als er dus alleen maar bepaalde plekken beschadigd zijn, kunnen zij die bereiken en helpen om jong koraal weer te laten groeien. "Maar nu is het sterftecijfer zo hoog dat er niks meer overblijft om het rif te laten herstellen", zegt professor Andrew Beard, een van de co-auteurs. (lees door onder de tweet)

Dit nieuws is niet echt een verrassing, zegt Gudrun De Boeck, marinebiologe aan de UAntwerpen. “Het waren zware jaren voor de koralen. We zien ook een verschuiving. Vroeger had je één soort van koralen die zich moeilijk herstelt, nu zijn dat er meer.”

Koralen kun je onderverdelen in twee groepen: spawners en brooders. Bij de "spawners" gebeurt de bevruchting buiten het koraal omdat ze eicellen en sperma in het water stuwen. Bij de “brooders” is er een interne bevruchting.

Tot nu toe zagen we dat de verbleking vooral een impact had op de “spawners”. Maar nu zijn het ook de “brooders”, koralen met een interne bevruchting, die het laten afweten. “Na deze twee jaar van verbleking zien we dat het herstel veel trager en moeizamer verloopt. Er verdwijnen ook meer soorten. Bovendien ziet het er naar uit dat ook dit jaar de koraalriffen door de hitte gaan verbleken.”

Daarnaast heeft de studie ook aangetoond dat het vermogen van de zeedieren om zich te herstellen niet zo vanzelfsprekend is als eerder werd gedacht. "Onze studie toont aan dat de veerkracht van het rif nu ernstig wordt aangetast door de opwarming van de aarde", concluderen de wetenschappers.     

De mate waarin het rif zich nog zal kunnen herstellen is heel onzeker, besluiten de onderzoekers, omdat we in de komende decennia nog meer extreme weersomstandigheden verwachten. In theorie zou het rif zich alsnog kunnen herstellen in de volgende 5 tot 10 jaar, als er zich geen nieuwe bleekprocessen voordoen. Professor Beard acht dit zo goed als uitgesloten.  

Wetenschappers zeggen dat wanneer de uitstoot van broeikasgassen niet wordt beperkt, het rif naar verwachting twee keer per decennium zal verbleken vanaf 2035 en jaarlijks vanaf 2044.

Het Groot Barrièrerif ligt voor de noordoostkust van Australië en is het grootste koraalrif en een van de meest biodiverse ecosystemen ter wereld. Het werd in 1981 opgenomen op de UNESCO-lijst met werelderfgoed, en is een belangrijke broedplaats voor veel exotische vissen.