Colombiaanse en Europese mensenrechtenorganisaties trekken aan alarmbel: "Vrede in Colombia is in gevaar"

De Colombiaanse regering ondertekende op 24 november 2016 een vredesakkoord met de FARC-EP, de grootste guerrillabeweging in het land. Dat historische akkoord moest een einde maken aan meer dan een halve eeuw oorlog, waarbij naar schatting 250.000 mensen zijn omgekomen. Meer dan 5 miljoen Colombianen sloegen op de vlucht.

Het akkoord kwam tot stand tijdens de twee ambtstermijnen van de toenmalige president Juan Manuel Santos, die er ook de Nobelprijs voor de Vrede voor kreeg. De partij van zijn opvolger Iván Duque (sinds augustus 2018 aan de macht) heeft zich altijd verzet tegen een vredesakkoord. Verschillende Colombiaanse en internationale mensenrechtenorganisaties verwijten Duque nu een gebrek aan inzet om het akkoord correct uit te voeren.

Een deel van het akkoord houdt bijvoorbeeld de re-integratie van de FARC-strijders in de samenleving in. Volgens de mensenrechtenorganisaties wordt er echter te weinig geld vrijgemaakt voor de programma's om de rebellen te begeleiden. "En dat dreigt het draagvlak voor het vredesproces te verkleinen", zegt Thomas Craenen van Broederlijk Delen aan de telefoon. Gedesillusioneerde strijders, sommigen van hen hebben hun leven lang in FARC-kampen geleefd, zouden daardoor opnieuw aansluiting zoeken bij andere (gewapende) organisaties.

De mensenrechtenorganisaties merken ook een machtsstrijd op het terrein waar de FARC tot voor kort actief was. De drugsteelt wordt er ook overgenomen door andere groepen. Dat alles leidt tot een gevaarlijke cocktail van geweld en gedwongen verhuizingen. Ook (mensenrechten)activisten zelf zijn hun leven niet zeker. Volgens het Colombian Ombudsman's Office zijn er in 2018 zeker 172 sociale leiders vermoord. Volgens de mensenrechtenorganisaties zijn die moorden vaak het gevolg van milieu- of andere conflicten.

Duques beleid gaat ook in tegen wat in het vredesakkoord is afgesproken. De nieuwe president verdedigt bijvoorbeeld de visie van een grootschalige landbouw. In het vredesakkoord is er daarentegen sprake van grote landhervormingen en herverdeling. De ongelijkheid in Colombia was mede de oorzaak van het decennialange conflict. Het vredesakkoord beloofde hervormingen, het beleid van Duque lijkt die ongelijkheid alleen maar te bestendigen of zelfs versterken, luidt de kritiek. Over die landhervorming bestaat overigens al langer dan vandaag redelijk wat scepticisme. 

Met een tweedaagse ontmoeting vandaag en morgen in Brussel willen de organisaties hun bezorgdheid uiten bij de Europese Unie en de Europese instellingen en lidstaten onder druk zetten om de Colombiaanse regering aan te manen werk te maken van de uitvoering van het vredesakkoord. Ze vragen ook financiële steun vanuit Europa voor de uitvoering van het akkoord. Want de nog maar recente en heel broze vrede in Colombia "is in gevaar", waarschuwen ze. "Die vrees groeit echt heel sterk bij de civiele maatschappij", zegt Craenen van Broederlijk Delen.