Vijf tot zeven procent van jongeren zwaar depressief

Naar schatting 5 tot 7 procent van de adolescenten wordt geconfronteerd met een ernstige depressieve periode. Zeven op de tien van hen ondernemen een zelfmoordpoging. Zondag gebeurde dat nog in ons land. Toen stapte de 13-jarige Keano Peersman uit Bredene uit het leven.

Psychologe Aurore Boulard, die werkt aan de Universiteit van Luik (ULg), houdt zich al jaren bezig met onderzoek naar depressies bij adolescenten, en meer bepaald naar de factoren die zo'n depressie in de hand werken. "De diagnose is moeilijk vast te stellen bij adolescenten. Zij gedragen zich niet als volwassenen. Die zullen veel sneller aangeven dat ze zich depressief voelen. Jongeren niet: zij praten bijna nooit over hun emoties. Logisch: ze weten nog niet wat er in hun lichaam omgaat of hoe ze dat moeten verwoorden." De symptomen zijn dus anders. Volgens Boulard is er bij 12-jarigen veelal sprake van somatische klachten als hoofd- en rugpijn. "Veertien- en vijftienjarigen zijn vaker opvliegend. Pas vanaf hun 18de voelen jongeren zich neerslachtig, of denken ze aan suïcide."

In haar onderzoek brengt Boulard verschillende factoren in kaart die een depressie bij jongeren kunnen triggeren. "In de eerste plaats zijn dat moeilijke momenten. Dat kan thuis zijn, door een zieke of overleden ouder, maar ook op school. Zulke situaties zorgen ervoor dat jongeren veel kwetsbaarder zijn." Ook de zwaarte van vriendschappen speelt mee. "Is de vriendschap goed, dan heeft dat een positief effect op de zelfverzekerdheid en sociale adaptatie van het kind. Maar is dat negatief, dan zorgt dat voor veel stress, angst en depressieve gevoelens. Vooral bij meisjes: hun relaties zijn vaak intiemer, wat maakt dat de impact groter is." Ook de timing van het puberen is een belangrijke factor. "Jongeren willen graag hetzelfde zijn als de rest. Als ze later of vroeger in hun puberteit raken dan hun leeftijdgenoten, voelen ze zich geen deel meer van de groep." Ook verbale agressie kan een impact hebben.

Boulard spreekt over een Titanicsyndroom."Net als het water langzaam maar zeker elk scheepsruim vulde en ervoor zorgde dat de boot zonk, kan het ene kleine probleem na het andere bij adolescenten leiden tot een depressie." Dit maakt dat het belangrijk is om tijdig in te grijpen en signalen als slechte schoolresultaten op te vangen. Niet alleen ouders, maar ook de school Regelmatige praatgroepen met leerlingen kunnen een stap in de goede richting zijn. "Klasgenoten hebben een veel beter zicht op wie het moeilijk heeft of extra steun kan gebruiken."