Vragen bij te grote sprongen voorwaarts
China is momenteel in: er lopen expo's in Bozar en in het Chinees Paviljoen, en ook de Beursschouwburg pakt andermaal uit met moderne Chinese kunst. Eerder waren al Chinese documentaires te zien, geselecteerd door een in Londen wonende Chinese curator.
door Catherine Vuylsteke
De sociale ontwrichting en de ecologische prijs die worden betaald voor het economische wonder dat zich in China voltrekt, zijn geen thema's die investeerders of bankiers vaak aansnijden. Chinese kunstenaars doen dat de jongste tijd daarentegen des temeer. Momenteel is het werk van een van hen, Han Bing, in de Beursschouwburg te zien.
Han ziet de huidige, nooit eerder geziene transformatie als in zeker opzicht vergelijkbaar met de gekte die ook de politieke campagnes van Mao Zedong typeerde. Daarom maakte hij een serie portretten waarop rurale burgers te zien zijn, met in hun hand niet Mao's Rode Boekje maar een baksteen. Daarmee verwijst Han naar het feit dat de rurale migranten (momenteel zijn zo'n 150 miljoen mensen van het platteland naar de steden gekomen voor werk) de opbrengst van hun arbeid vooral gebruiken om nieuwe huizen te bouwen. "Terwijl", zo zei hij tijdens een recente ontmoeting met De Morgen in Brussel, "het veel verstandiger zou zijn om dat geld te investeren in onderwijs voor de kinderen". Maar dat gebeurt in veel gevallen natuurlijk ook, en wie geen deftig dak boven zijn hoofd heeft, denkt uiteraard eerst daaraan.
Tegelijk verwijst de baksteen naar de bouwwoede zonder hoofd: "Als ik kijk", aldus Han, "naar het noorden van de provincie Jiangsu (de provincie rond Shanghai), dan herken ik de regio waar ik zelf opgroeide niet meer. De lieflijke dorpen hebben overal plaatsgemaakt voor beton en spiegelglas. Verschrikkelijk."
Naast de foto's zijn er van Han Bing ook enige performances te zien, een genre dat in het Westen een beetje als passé wordt beschouwd, maar dat in China momenteel heel erg in trek is. Han performt zelf gedurende voorstellingen in Pekingse kunstgaleries, vaak gedurende twee of drie uur. In die performances hekelt hij de relatie tussen mens en machine, en het feit dat veel rurale migranten in erbarmelijke omstandigheden werken en veelal op de werven leven waar ze werken.
Dat Han Bing zich met fotografie, performance en video zou bezighouden, had hij vroeger zelf nooit gedacht. Hij volgde een opleiding olieverfschilderen, maar vindt dat deze media geschikter zijn voor de maatschappijkritische thema's die hij wil aankaarten. Han gelooft niet in kunst om de kunst, als er geen relatie is met de realiteit, heeft zijn werk voor hem ook geen zin.
Han Bing tot 28 april in de Beursschouwburg, A. Ortsstraat 20-28, Brussel, tel. 02/550.03.50,
www.beursschouwburg.be.