'Enkel pa als rijleraar: dat moet gedaan zijn'
Goed met de auto leren rijden, doe je beter niet met alleen vader of moeder als instructeur. Verkeersdeskundigen pleiten voor een professionele rijopleiding, waarbij iedereen verplicht rijlessen moet volgen. De nieuwe hervorming van Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts vinden sommigen 'gerommel in de marge'.
Een moeilijker theoretische proef, meer manoeuvres en een terugkomdag: minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) stelde vorige week zijn nieuwe aanpak van het rijexamen voor, een hervorming waarmee hij hoopt de verkeersveiligheid te verhogen. Eén cruciaal element behoudt hij echter:de vrije begeleiding, waardoor jongeren met de auto kunnen leren rijden zonder één uur professionele rijles te volgen.
Een gemiste kans, vinden sommige experts, die de hervorming als 'gerommel in de marge' omschrijven. Een veertigtal verkeersdeskundigen uit de academische wereld, maar ook vertegenwoordigers van de rijschoolsector en het middenveld, werkten de afgelopen maanden op Weyts' vraag een advies uit over hoe de rijopleiding het best hervormd wordt. In dat advies, dat De Morgen kon inkijken, pleiten ze voor een professionele basisopleiding, waardoor het onmogelijk wordt te leren rijden met de hulp van bijvoorbeeld vader of moeder. Alleen zo kun je vermijden dat jongeren foute attitudes in het verkeer aangeleerd krijgen, menen de experts.
Duurder
Minister Weyts legde dat punt uit het advies naast zich neer en behoudt de vrije begeleiding. "Het is zo dat we principieel de keuze willen behouden tussen het traject met rijschool en de vrije begeleiding, eenvoudigweg omdat er geen verschil is inzake slaagpercentages. Mij lijkt het gek om dit systeem op de schop te nemen en geen keuze te laten als daarvoor vooralsnog geen enkel wetenschappelijk argument is."
Maar verscheidene experts vegen dat argument van tafel. "Een examen is een momentopname", zegt professor verkeerskunde Tom Brijs (UHasselt). "Verkeersveiligheid gaat ook om gedrag en attitudes die niet getest worden tijdens het examen."
Ons land is een van de weinige in Europa waar jongeren zonder verplichte lessen van professionals hun rijbewijs kunnen halen. In Nederland bijvoorbeeld volgen jongeren gemiddeld 30 tot 40 uren rijles. Ze kunnen vanaf 17 jaar hun examen afleggen, tot 18 moeten ze rijden met een begeleider. Die stapsgewijze aanpak, gecombineerd met intensieve terugkommomenten, zoals ook gidsland Oostenrijk inzet, blijkt bijzonder succesvol.
Het afschaffen van de vrije begeleiding zou de opleiding voor vele jongeren duurder maken. Nu kun je in België voor 51 euro een rijbewijs halen: 15 euro voor het theoretische en 36 euro voor het praktische examen. Voor een uur rijles betaal je al snel 60 euro. Ter vergelijking: in Nederland betaalt een leerling gemiddeld 2.500 euro aan de verplichte opleiding.
"Veel Belgen vinden nog altijd dat ze sowieso recht hebben op een rijbewijs", zegt Brijs. "Terwijl dat niet zo is, het is geen absoluut recht om te mogen rijden."
Maatschappelijke prijs
"Politici zouden de moed moeten hebben om de burger uit te leggen dat ook de hoge tol aan verkeersslachtoffers zijn prijs heeft", vindt Chris Vanhee van rijvaardigheidscentrum Promove. "Die honderden miljoenen die je zou besparen, kun je perfect gebruiken voor bijvoorbeeld opleidingscheques om rijlessen te financieren. Het gaat ten slotte om meer dan één dode per dag."
Op de Vlaamse wegen vielen vorig jaar 378 verkeersdoden, 2.880 zwaargewonden en 29.291 lichtgewonden. Het emotionele leed is onberekenbaar, maar de maatschappelijke kostprijs wordt op 2,4 miljard euro geschat. Als Vlaanderen zijn eigen doelstelling van maximaal 250 verkeersdoden in 2015 gehaald zou hebben, dan was dat 'slechts' 1,8 miljard euro geweest.
► 9