'Front National vergeleek mij met Goebbels'

Toen eind vorig jaar de trailer van Chez Nous online verscheen, ging het Front National meteen in overdrive. "Schandalig dat een anti-FN-film twee maanden voor de verkiezingen mag uitkomen", brieste ondervoorzitter Florian Philippot op Twitter. Zijn collega Steeve Briois, FN-burgemeester van het noordelijke stadje Hénin-Beaumont, dat model stond voor het fictieve Hénart uit de film, haalde meteen zijn glazen bol boven: "Dat wordt gegarandeerd een dikke flop". "En dat met ons belastinggeld!", gooide partijsecretaris Nicolas Bay nog olie op het vuur.

Chez Nous gaat namelijk over het Front National. Enfin, in de film heet de partij Rassemblement National Populaire, maar de voorzitster is wel een blonde dame met een foute papa, en het gedachtegoed is zo overgeschreven uit het FN-programma. Regisseur Lucas Belvaux - Belg op papier, maar al decennialang inwoner van Frankrijk - doet daar niet flauw over: "Natuurlijk gaat deze film over het Front National. Maar ik heb de naam veranderd om mezelf toch wat creatieve vrijheid te gunnen."

Toen u begon aan deze film, besefte u wellicht heel goed dat hij veel stof zou doen opwaaien?

Lucas Belvaux: "Ja. Alleen had ik niet gedacht dat de controverse zo vroeg op gang zou komen. (lacht) En ik had ook niet verwacht dat het FN zo platvoers en brutaal zou reageren. Ze vergeleken ons met Goebbels! Nu ja, ze hebben wel vaker de neiging om de zaken om te keren... Ik was dus wel verrast, maar tegelijk was die heisa net heel goed voor de film: voor de controverse had niemand van de film gehoord, nu weet iedereen ervan - tot in Maleisië stonden we in de krant! Niet zo slim van hen dus."

Waarom reageerde de partij zo heftig?

"Met de film op zich hebben ze volgens mij geen probleem. Zolang hij maar niet bij hun kiezers terechtkomt. Daarom zijn ze meteen in de aanval gegaan: ze hebben hun militanten precies gezegd wat ze van de film moeten vinden, zodat ze hem niet meer moeten zien. En dat heeft goed gewerkt: op sociale media herhaalden honderden FN-sympathisanten slaafs de argumenten die de partijleiders hen hadden ingefluisterd. Zo gaat dat met autoritaire partijen."

Maar hoopte u dan echt om de FN-kiezer te bekeren met deze film?

"Ja, natuurlijk. Niet de harde kern, want daar valt niet mee te discussiëren. Ik wilde me richten tot een ander type FN-kiezers: de mensen die oprecht geloven dat dit de enige partij is die hun leven beter kan maken. Die mensen hebben het niet per se slecht voor, maar leven wel in een staat van ontkenning: ze willen de duistere kant van het FN niet meer zien. Het fascistische, racistische, antisemitische en soms ronduit nazistische gezicht van de partij. Daaraan wilde ik mensen herinneren. Ik heb er dan ook heel bewust voor gekozen om ook interviews te doen in heel populaire Franse media, waar het FN-electoraat zeker naar kijkt en luistert. Zo kon ik me rechtstreeks tot hen richten, en hopelijk een beetje controverse veroorzaken."

Dat het FN uitgerekend via Twitter tekeerging tegen uw film, verbaast me niet. Zo doet Donald Trump het ook.

"Twitter is het ideale medium voor populisten: 140 tekens zijn genoeg om hun simplistische ideeën te verspreiden. 'Drie miljoen werklozen, dat zijn drie miljoen immigranten', en daarmee basta. Om dat soort idiote beweringen te weerleggen, heb je meer plaats nodig. Dat is de zwakte van democraten: zij erkennen de complexiteit van de wereld wél."

De film speelt zich af in het fictieve mijnstadje Hénart, dat gebaseerd is op Hénin-Beaumont. Vroeger een socialistisch bastion, maar de arbeidersklasse is er opgeschoven richting extreemrechts. Is deze film ook een manier om de linkse partijen een schop onder de kont te geven?

"Ja, maar niet alleen de linkse partijen: ook de linkse intellectuelen in het algemeen. En daar reken ik mezelf ook bij. Ik denk dat we iets gemist hebben, we hebben ons vergist. De film heet ook Chez Nous, omdat het allemaal hier gebeurt, vlak voor onze neus. En we hebben er niets aan gedaan. Ik voel me daarvoor verantwoordelijk als burger en als artiest.

"Misschien hebben we het gevecht op een bepaald moment opgegeven. Rechts en extreemrechts hebben geprobeerd om intellectuelen het zwijgen op te leggen door te zeggen dat ze als bourgeois niet het recht hadden om voor het volk te spreken. En dat lijkt te hebben gewerkt. Maar ik voel me minstens even legitiem als Marine Le Pen om me over de werkende klasse uit te spreken. Alsof zij zelf uit een arbeidersgezin komt!"

Lees de recensie van Chez Nous op onze website