Uitgever Suske en Wiske boos om ‘parodie’ Vlaams Belang

Zo’n tweeduizend kalendertjes waarop Vlaams Belang-tekenaar Fré de Suske en Wiske-cover van De wilde weldoener misbruikt om een politieke boodschap te brengen, rolden vorige week van de persen. Afgelopen zondag werden ze uitgedeeld op de nieuwjaarsreceptie van de stad Gent. Burgemeester Daniël Termont hangt daarin - op dezelfde wijze en in hetzelfde gewaad als dat waarmee Lambik de originele cover uit 1961 sierde - boven een Gents plein terwijl hij ogenschijnlijk achteloos muntstukken naar beneden gooit. Suske en Wiske kijken verschrikt naar de nieuwbakken weldoener, terwijl in de achtergrond enkele gekleurde en in boerka geklede burgers de muntstukken proberen te vergaren.

Van geen kwaad bewust

WPG Uitgevers, die ook Standaard Uitgeverij onder zich heeft, reageert boos. Ludo Stroobants, directeur Marketing en Verkoop, stuurde gistermorgen al meteen een officiële schriftelijke mededeling naar Belga met de niet mis te verstane bewoordingen dat ze afstand willen nemen van de kalender. “Laat het duidelijk zijn: deze kalenders zijn uitgegeven zonder enig medeweten noch medewerking van WPG”, zei Stroobants gisteren nog tegen De Morgen. “Wij distantiëren ons volledig van de inhoud ervan.”

WPG zegt na te gaan of ze hier juridisch iets tegen kunnen doen. Stroobants: “Ik hoop niet dat het Vlaams Belang zich verschuilt achter het begrip parodie, want dat tracht men wel vaker te doen bij zulke publicaties. Een parodie van iets of iemand maken betekent in principe dat je flink de draak mag steken met je onderwerp, maar wij vinden het er in dit geval toch wel helemaal over. We gaan kijken of dit inderdaad een parodie is, om vervolgens uit te zoeken hoe we deze publicatie kunnen stoppen en hoe we het in de toekomst kunnen vermijden."

Johan Deckmyn, voorzitter van Vlaams Belang Koepel Gent, is zich van geen kwaad bewust en hanteert het begrip ‘politieke spotprent’. Bedoeling was, zo maakte hij gisteren duidelijk, om sp.a-burgemeester Daniël Termont op de korrel te nemen en aan te kaarten dat die op kosten van de Gentse belastingbetaler als een wilde weldoener tekeergaat voor vooral niet-Gentenaren. Volgens Deckmyn zou dat niet in het voordeel van de leefbaarheid van de stad zijn.

Het is niet voor het eerst dat Vlaams Belang de reeks rond Suske en Wiske misbruikt ten voordele van de eigen politieke agenda. In april 2003 publiceerde de extreem rechtse partij (toen nog Vlaams Blok) in haar blad Antwerps Nieuws een zogenaamde persiflage op de cover van De poenschepper. Dat is het bekende Suske en Wiske-album uit 1967 waarin het hoofdpersonage bankbiljetten met een schop in een kruiwagen laadde. Op die VB-tekening waren het de toenmalige Antwerpse kandidaat-burgemeester Patrick Janssen en uittredend burgemeester Leona Detiège die geld vanuit een kluis naar de kruiwagen schepten. Op de achtergrond waren het niet, zoals op de originele cover, Suske en Wiske die onder een bureau het tafereel gadesloegen, maar wel Filip Dewinter en Gerolf Annemans. De oplage van Antwerps Nieuws lag toen wel beduidend hoger dan de recente VB-kalender: rond de 180.000 exemplaren.

Het is des te vervelender dat Willy Vandersteen bij zijn testamentaire beschikking duidelijk had laten optekenen dat Suske en Wiske nooit positie mochten kiezen wat betreft andere culturen, religies, of politieke bewegingen, niet in aanraking mochten komen met drugs en ook geen politiek mochten bedrijven. Dewinter vond toen de reactie van Standaard Uitgeverij fel overdreven. “Het zijn Dewinter en Annemans die onder de tafel zitten, niet Suske en Wiske”, liet hij toen weten. “Vroeger zei men altijd dat je bij een persiflage nooit naar het origineel mocht verwijzen. Wij doen dat niet, en nu is het weer niet goed.” Hij wimpelde de zaak af als “een heel klein stormpje in een nog veel kleiner glas water”.

In het geval van de kalender die afgelopen zondag werd rondgedeeld, staan Suske en Wiske wel duidelijk op de cover. “Vrij naar Vandersteen”, schreef tekenaar Fré in de linkerhoek. De gelijkenis met de oude cover van De wilde weldoener is treffend. Zelfs de typisch rode kleur rondom de covertekening, alsook de titelletters, zijn bijna identiek aan die van de oude opmaak van de Vandersteenalbums.

Rechtszaak

Of het tot een rechtszaak komt, is zeer de vraag. Dat was ook niet het geval in 2003. “Wel werd er toen een rechtzetting geëist, die ook is verschenen in het mei-nummer van hun propagandablad”, zegt Johan De Smedt, uitgever binnen Standaard Uitgeverij. “Vlaams Belang (toen Vlaams Blok) liet naast die tekening immers ook de tekst “met dank aan De poenschepper en Suske en Wiske” verschijnen. Dat gaf de indruk dat wij daarvoor op zijn minst toelating hadden gegeven, wat absoluut niet het geval was. We hebben toen een recht op antwoord geëist en ook gekregen.”

Anno 2011 liggen de zaken anders, weet De Smedt. “Er wordt opnieuw geschermd met het begrip parodie, maar voor iets beantwoordt aan een parodie moeten er wel richtlijnen in acht genomen worden. Eén ervan is dat het morele recht van de auteur niet geschonden mag worden. Dat heeft te maken met eerbied voor diens werk. Ik denk wel dat dat morele recht geschonden is, maar dat wordt nu door onze in auteursrecht gespecialiseerde raadsmannen onderzocht.” De Smedt verwees gisteren ook naar Vandersteens testament, maar kon niet antwoorden op de vraag in hoeverre derden daar rekening mee moeten houden. “Alleszins strookt de beeltenis als door het Vlaams Belang uitgegeven absoluut niet met Suske en Wiske zoals ze door ons geprofileerd worden.” Hij kon niet zeggen wanneer de raadsmannen van WPG een antwoord zouden klaar hebben.