Direct naar artikelinhoud

Erdogan begeleidt Turkse premier Davutoglu naar de uitgang

Amper een dag na het behalen van de klinkende Turkse overwinning om voortaan visumvrij naar Europa te mogen reizen, is de Turkse premier Ahmet Davutoglu afgetreden. Toenemende onenigheid met president Erdogan zou zijn positie onhoudbaar hebben gemaakt.

Ahmet Davutoglu heeft laten weten "geen woede of wrok te voelen". Ook sprak hij zijn loyaliteit naar president Erdogan uit: "Mijn eer is verbonden aan de eer van de president."

In het buitenland wordt bezorgd gereageerd. Met Davutoglu is de constructiefste Turkse gesprekspartner weggevallen voor urgente dossiers zoals de internationale strijd tegen IS en de vluchtelingencrisis. In Duitsland betwijfelden vele politici dat de migratiedeal standhoudt, maar EU-buitenlandcoördinator Federica Mogherini zei dat het te vroeg is om conclusies te trekken.

President Erdogans AK-partij heeft een extra congres ingelast op 22 mei om een nieuwe partijleider en premier te kiezen. Verwacht wordt dat een Erdogan-gezinde partijprominent naar voren wordt geschoven. Analisten noemden zelfs al de naam van Erdogans schoonzoon en minister van Energie Berat Albayrak.

Davutoglu en Erdogan botsten de laatste maanden steeds vaker. Zo zou Davutoglu hebben geïnsinueerd dat vredesbesprekingen met de Koerden konden worden hervat, terwijl Erdogan volhield dat het militair geweld op de Koerden door blijft gaan "totdat de laatste PKK-militant is gedood". Ook zou Davutoglu publiekelijk zijn ongemak hebben geuit over het opsluiten van journalisten en academici en de toenemende inperking van de vrijheid van meningsuiting in het land. Dit stond haaks op de democratische hervormingen die hij probeerde door te voeren om kans te maken op het EU-lidmaatschap en die ook onderdeel uitmaakten van de vluchtelingendeal die Turkije en de EU op 18 maart afsloten.

Dictatoriale ambities

Nu lijkt de vluchtelingendeal Davutoglu de kop hebben gekost. Als hoofdonderhandelaar wist hij weliswaar de felbegeerde visumliberalisatie voor Turkse burgers binnen te slepen, maar hij beloofde ook Syrische vluchtelingen van Europa terug te nemen. Dat zou hij volgens diverse media hebben toegezegd zonder eerst Erdogan te hebben geraadpleegd.

Maar belangrijkste breekpunt is het fundamentele verschil van inzicht over de toenemende dictatoriale ambities van Erdogan. Davutoglu zou geen voorstander zijn van de grondswetswijziging die Erdogan wil invoeren om zijn macht uit te breiden.