Mystiek mirakel
Kijken naar film maar dan op een totaal nieuwe manier, dat doet de Brusselse regisseur Gust Van den Berghe in Lucifer. Hij grijpt daarvoor graag terug naar oude bronnen uit de Nederlandse literatuur, de schilderkunst van de Vlaamse Primitieven en de filmgeschiedenis.
Voor deze vrije en naar Mexico getransponeerde bewerking van het gelijknamige treurspel van Joost van den Vondel (1587-1679) liet Van den Berghe een kegelvormige lens ontwerpen, de Tondoscope. Precies zoals bij de toverlantaarn, een optisch toestel als de anamorfische schijf of sommige panelen van Bosch, Giotto en Breughel zorgt dat voor cirkelvormige beelden met soms een panoramisch visoogeffect. Concreet: het is alsof je doorheen een periscoop naar het scherm kijkt. Of meer filosofisch gesteld: het cirkelvormige kader wil de verwonderde ervaring van eenheid met het universum oproepen.
Want het mystieke, religie, schuld en boete, daarover gaat dit spirituele drama, dat met fijne humor kijkt naar het leven in een paradijselijk dorpje van Purépecha-indianen. Daar treffen we het oudje Lupita aan, haar echtgenoot die een verlamming veinst en een priester die er op de door gestolde vulkaanlava overwoekerde ruïnes van een oude kerk een nieuwe wil laten bouwen. Plus een ladder die uit de hemel neergelaten is, een die de gevallen engel Lucifer gebruikt om de kleindochter van Lupita te verleiden en om de oude vrouw aan haar geloof te doen twijfelen.
Is het resultaat en die ronde vondst nu louter een academisch kunstje? Verre van. Het verhaal is meer intrigerend dan narratief meeslepend, maar puur vanuit een theologisch standpunt blijft het stimulerend raadselachtig. En de beelden, met hun zachte kleuren, zijn vaak van een sublieme schoonheid, waardoor de bioscoop opnieuw een museum in plaats van een pretpark wordt. Een klein mirakel dus, ook omdat het formele experiment Lucifer - het slotluik van een bijzondere, met En waar de sterre bleef stille staan en Blue Bird begonnen triptiek - een kijkervaring is die je sowieso nooit zult vergeten.