Echo van de sterren
Dankzij een echografie kunnen wetenschappers de leeftijd van jonge sterren bepalen. Tot voor kort was het erg moeilijk om de baby's onder de sterren te onderscheiden van de pubers. 'Heel wat karakteristieken van sterren liggen vast vanaf de geboorte. We kunnen die nu al vanaf de eerste fase onderzoeken.'
Euforie aan het Instituut voor Sterrenkunde van de KU Leuven. Een internationaal onderzoeksteam is erin geslaagd de leeftijd van jonge sterren te bepalen. Door akoestische golven op te meten kunnen astronomen nauwkeurig de leeftijd van de hemellichamen opmeten. In tegenstelling tot oude sterren, was het tot voor kort moeilijk om de jongere varianten te dateren.
"Het is veel gemakkelijker om de leeftijd van oude sterren te bepalen", zegt sterrenkundige Konstanze Zwintz, leider van het onderzoeksteam. "Die schijnen feller en zijn gemakkelijker om te observeren. Hoe ouder de sterren zijn, des te beter de onderzoeksmethodes."
Trage evolutie
Sterren worden dikwijls in een groep geboren wanneer een deel van een moleculaire wolk - gas en stof - samentrekt. Tijdens hun kindertijd krimpen de jonge sterren door de zwaartekracht. Het is moeilijk om de leeftijd van de ster te bepalen omdat de moleculaire wolk waaruit het hemellichaam ontstaat alleen een ruwe indicatie geeft. De jonge sterren zitten in dezelfde sterrenhoop bovendien ook samen met oude sterren. Wat Zwintz en haar team hebben kunnen meten, zijn de akoestische trillingen of geluidsgolven die sterren ondergaan. Die studie is te vergelijken met een echografie, net zoals in de geneeskunde.
Theoretici hadden eerder al voorspeld dat jonge sterren andere trillingspatronen hebben dan oude sterren en dat heeft Zwintz nu met metingen vanuit de ruimte kunnen bewijzen. "De allerjongste sterren vertonen tragere trillingen", zegt Zwintz. "De sterren die dichter bij volwassenheid staan, trillen sneller. De massa van de ster speelt een grote rol bij de ontwikkeling: sterren met een kleinere massa evolueren trager. De zwaarste sterren groeien sneller op en verouderen sneller."
Piepjong
Naar jonge sterren wordt nog maar zo'n twintig jaar onderzoek verricht. Deze ontdekking is dan ook een flinke stap vooruit in het onderzoek. "Heel wat karakteristieken van sterren liggen vast vanaf de geboorte", aldus Zwintz. "We kunnen die nu al vanaf de eerste fase onderzoeken. Hopelijk kunnen we zo in de toekomst nog veel open vragen beantwoorden."