Balletjes zonder beperkingen
De gehaktballen van chef en ondernemer Wim Ballieu vallen zodanig in de smaak dat hij extra volk aanwerft. 'Balletje, kuiltje, balletje, kuiltje: de beste gehaktballendraaiers komen uit de beschutte werk- plaats', zegt hij. Dus zet hij volgend jaar acht mensen met een beperking aan het werk. Een boulettenverhaal op hun internationale dag voor gelijke kansen.
Op maandag en op donderdag, stipt om half negen, stopt er een busje met zes gehaktballendraaiers voor de fabriek in Evergem waar de producten van chef en ondernemer Wim Ballieu worden gemaakt. Ze zijn opgestapt aan de beschutte werkplaats van Demival in Deinze. Tot kwart na vier rollen zij balletjes van kip-, varkens- of rundergehakt, met ham-prei, champignon-truffel, pompoen-geitekaas of een andere bijzondere vulling. Tot 350 stuks per dag maken ze.
Elke boulette moet precies even groot zijn, en mooi rond. "Het is een secuur en precies werkje", zegt Ballieu. "Als ik hen bezig zie, moet ik vaak aan mijn grootmoeder denken. Haar mocht je ook niet storen als ze haar kroketjes aan het rollen was. Ik zeg soms voor de grap dat je een beetje autist moet zijn voor dit werk."
Sommige medewerkers hebben autistische trekjes, andere zijn zwakbegaafd. Het kan zijn dat het hoofd niet altijd mee wil, soms sputtert een been. "Ik heb ooit gezworen dat al mijn gehaktballen handgemaakt zouden zijn", grijnst Ballieu. "Deze mensen maken die belofte waar."
Vlaanderen lust er pap van, van zijn gehaktballen. Volgend jaar komen er twee nieuwe restaurants onder de vlag 'Balls and Glory', en ook de productie van gehaktballen voor supermarkten groeit. Dus komen er twee extra gehaktballendraaiers bij. "Balletje, kuiltje, balletje, kuiltje: de beste gehaktballendraaiers komen uit de beschutte werkplaats", zegt hij. "Het is niet simpel om op de reguliere arbeidsmarkt werknemers te vinden voor dergelijk repetitief werk. Zij vinden het net leuk. En ze zijn er ook heel goed in."
Gelijke kansen
Vandaag is het de internationale dag van mensen met een beperking, uitgeroepen door de VN om de discussie over gelijke kansen op de agenda te houden. Een op de zes Vlamingen heeft een fysieke of mentale beperking. De werkzaamheidsgraad onder mensen zonder handicap is bijna dubbel zo hoog. Van de bijna 230.000 werkzoekenden die de VDAB in november telde, hebben er 13,8 procent of 31.624 een arbeidshandicap. Hoe moeizaam hun tewerkstelling verloopt, bewees de Vlaamse overheid door haar eigen streefcijfer van 4,5 naar 3 procent te verlagen.
Bij de beschutte werkplaats Demival zijn bijna alle zeshonderd werknemers erkend door het Vlaams Fonds voor Gehandicapten. Alleen de sociale dienst weet welke aandoening zij precies hebben. "Dat kan gaan van doofheid tot epilepsie die met medicatie onder controle gehouden wordt, mensen met autisme of zeer laag geschoolde migranten", zegt Philip Van Hove, verantwoordelijk voor de afdeling verpakking. "Wij zijn een goede aanvulling op het reguliere circuit, omdat wij werknemers voorzien die erg goed zijn in repetitief werk. Werk dat door anderen snel als saai of monotoon wordt beschouwd."
De erkenning door het Vlaams Fonds levert ook subsidiëring op, die afhankelijk is van de graad van de handicap. Het is geen motief, zegt Ballieu, "maar ik schat dat het mij een besparing van 5 tot 10 procent oplevert." Demival werkt als een soort sociaal uitzendkantoor. De gehaktballendraaiers kosten ongeveer 16 euro per uur. Daarnaast vergoedt Ballieu ook het transport en de begeleiding.
Goedkoop, gefocust, toegewijd: de beschutte werkplaats lijkt de natte droom van elke ondernemer. Ze moeten natuurlijk over enkele competenties beschikken, zegt Philip Van Hove van Demival. "De helft van onze projecten lopen in de voedingsindustrie, waar met deadlines en cijfers wordt gewerkt. En zo simpel is het werk bij bijvoorbeeld Balls and Glory ook weer niet. Werknemers moeten een zeker arbeidsritme hebben."
Structuur is belangrijk, onvoorspelbaarheid verwarrend. Onze mensen zijn gebonden aan de uren van het openbaar vervoer, zegt Van Hove. "Aangezien ze ook gesteld zijn op een vast ritme, zijn overuren niet evident."
Repetitief werk doen ze erg goed, benadrukt Ballieu. "Maar ze zijn iets minder flexibel. In de eindejaarsperiode maken we een 'kerstbal' met een speciale vorm, een andere dan ze gewend zijn. Dat zorgt voor stress in het kot." Ook dubbelzinnige grapjes liggen moeilijk bij mensen die het graag helder hebben. "Ik heb mijn sarcastische humor wat bijgestuurd."