Hoofd in herstelling

Ze wijst naar de foto met een stoel op een zonnig balkon. De plaats waar het allemaal begon. November 2011 was het, Luca Beel was 21, en samen met haar familie op vakantie in Macedonië. Dat ze scheef lachte, zei de zus van Luca. Nauwelijks merkbaar, maar de zussen lijken erg op elkaar, en daarom zag de zus het ook zo vlug. "Merci, zei ik lachend tegen mijn zus, nog een complex erbij dankzij jou. Even later bleek dat scheve lachen een gevolg te zijn van een tumor die op een gezichtszenuw zit, vlak bij mijn gehoor. De rechterkant van mijn gezicht is heel licht verlamd, je ziet het bijna niet. Ik zie het wel. Ik kan mijn rechteroog bijvoorbeeld niet helemaal dichtdoen. Als ik ermee knipper, is het maar tot in de helft (lacht). Soms heb ik in mijn rechtermondhoek ook een beetje kwijl hangen. Vandaag gelukkig niet. Nu heb ik alleen wat last van mijn oog dat traant."

Toen Luca te horen kreeg dat ze een tumor had, zette ze haar studies fotografie aan de Gentse Koninklijke Academie voor Schone Kunsten even stop. Ze zat in het derde jaar. "Ik wist niet goed hoe ik het nieuws moest verwerken," zegt ze. "Iedereen vroeg ook de hele tijd hoe ik me voelde. En hoewel het best goed ging, kreeg ik die vraag zo'n honderd keer per dag, wat vreselijk vermoeiend was. Dus dacht ik: ik ga gewoon weg, zodat ik weer ga verlangen naar huis en wat rust krijg."

Luca ging alleen op reis. Korte tripjes, naar Lissabon, Israël, Zweden, Parijs, Berlijn, Kroatië. Lukraak koos ze de bestemmingen, zolang het maar niet duur was. Ze sliep bij mensen die ze via vrienden kende, of ze kampeerde. Na enkele weken kwam ze telkens weer terug naar huis, omdat ze onderzoeken had, of haar vrienden miste.

Tijdens die korte reizen nam ze foto's. Daar maakte ze een reeks van, die nu te zien is in een galerie in Gent. Recovery, heet de reeks. Natuurlijk, hoop op herstel, denk je automatisch. Maar de titel betekent meer dan dat. "Na mijn laatste reis is de harde schijf van mijn pc gecrasht. Daar is een data recovery aan te pas gekomen, wat me veel geld heeft gekost. Maar mijn beelden waren gelukkig wel gered."

Onzekerheid

Wat je ziet, zijn foto's van gebouwen, van het onderweg zijn, van landschappen, en van Luca zelf. Soms zijn de foto's vaag of korrelig, soms lijken ze bijna gephotoshopt. "Alle beelden zijn met verschillende soorten camera's gemaakt. De gebouwen heb ik met een technische camera gefotografeerd, wat zorgt voor haarscherpe beelden zonder dat je ze hoeft te bewerken. Maar er zijn ook foto's die ik met mijn gsm genomen heb. Zoals die waarop ik uit de douche kom. De spiegel in de badkamer hangt vol condens, en ik heb er enkel de omtrek van mijn gezicht in weggeveegd."

Haar gezicht, dat is haar eigen landschap. "Of ik slaag gekregen had, vragen mensen vaak als ze de foto van mijn blauwe oog zien. Nee dus. Dat heb ik aan de eerste onderzoeken overgehouden. Ze staken naalden onder mijn oog, en ze deden een electromyogram, waarbij ik elektrische schokken kreeg."

Andere mensen fotograferen, daar is ze nog niet goed in, zegt ze zelf. Omdat ze het gezicht van de persoon die voor haar staat niet snel begrijpt. "Daarom oefen ik op mezelf. Mijn gezicht is veranderd onder invloed van de tumor. Ik zie dat. Ik kijk er ook veel naar.

Wat er nog met de tumor gaat gebeuren, weten de dokters niet goed. Hij is goedaardig, maar kan wel groeien. Of ook niet. De kans bestaat dat mijn gezicht volledig verlamd wordt, of dat mijn gehoor wegvalt, want de tumor drukt op mijn gehoororganen. Dan moet ik geopereerd worden. Dat kan binnen een maand zijn, of tien jaar, of nooit. Ik zou me nu al kunnen laten opereren en hem laten verwijderen, maar het is een heel moeilijke plaats omdat hij op een gezichtszenuw zit. En als ik het laat doen, zal mijn gezicht voor anderhalf jaar verlamd zijn. Dat is slechter dan ik nu ben. Daarom heb ik voorlopig beslist om geen operatie te hebben, en te leren leven met die onzekerheid. Niet gemakkelijk.

De oorpijn vind ik niet zo erg. Dat lastige oog ook niet, of de permanente ruis die ik nu al heb. Maar het idee erachter vind ik moeilijk. Dat het misschien toch ooit nog slechter kan gaan. Ik ben namelijk heel hard bezig met mijn toekomst. Nu ik mijn diploma fotografie heb, ben ik me steeds meer aan het toeleggen op meubelmaken. Het plan was om volgende maand aan mijn tweede meubel te beginnen: een kast. Als daar iets tussenkomt, zou dat erg vervelend zijn.

Met fotografie zal ik ook altijd bezig blijven. Zeker met architectuurfotografie, wat ik nu als freelancer doe. Voor mij betekent dat: het werk van iemand anders zo goed mogelijk in beeld brengen. De architect moet dan centraal staan, ik ben louter registrator."

Toekomstplannen

Het woord is gevallen. En dus hebben we het over Luca's vader, de bekende architect Stéphane Beel. "Natuurlijk krijg ik door mijn achternaam extra aandacht. Aandacht is fijn, want als iemand interesse heeft voor je verhaal, betekent het dat je geen lege, inhoudsloze beelden maakt. Maar mijn achternaam blijft me ook achtervolgen. Mensen denken snel dat je dezelfde persoon bent omdat je familie bent. Maar ik ben niet zoals mijn vader. Ik kan ook niet wat hij kan. Ik ben blij voor hem dat hij zo ver geraakt is, maar ik ben er niet mee bezig.

Onlangs stond mijn vader toch in jullie krant met een opiniestuk, waarin hij onder meer zei dat auto's in een stad ook nodig zijn. Jongens, wat hij toen allemaal over zich heen gekregen heeft. Mensen spuwen graag hun gal. Ik zou dat moeilijk vinden. Bekend worden interesseert me dus niet. Ik hoef niet de nieuwe Beel te worden. Zo veel verlang ik ook niet. Als ik mijn huur kan betalen met wat ik maak, ben ik al blij."

De tumor heeft haar volwassener gemaakt, zegt Luca. Ze kan veel meer relativeren, ook al is ze nog maar 23 nu. "Ik ben sneller moe dan vroeger, maar dan ga ik gewoon minder uit. Of anders uit. Met een paar mensen iets gaan eten, koffie drinken, naar het theater gaan. Of gewoon in een café naar buiten zitten kijken."

Over tien jaar zal ze 33 zijn. Dan zal ze, zegt ze, met haar lief een appartement hebben gekocht. "En ook een kind (lacht). Een atelier zal ik dan ook hebben, en ik zal nog altijd bezig zijn met meubels en fotografie."

Goed verscholen zit die verre toekomst in haar hoofd. Omdat dat andere ding nog in de weg zit. Enkele maanden verder kijken, dat doet ze wel. En dan is er die kast die ze wil maken. "Nog steeds vragen mensen me voortdurend hoe het met me gaat. Goed bedoeld, natuurlijk, maar soms wil ik het gewoon ook over iets anders dan die tumor hebben (lacht). Vraag dus volgende keer eens hoe het met mijn kast gaat. Moeilijk, hoor, om zoiets in elkaar te timmeren!"

De fotoreeks 'Recovery' is tot 6 april te zien in Gallery Casa Argentaurum (Brabantdam 68, Gent, open op do, vrij en zat van 14u tot 18u). Er is ook een boekje waarin de foto's, die je als postkaart kunt gebruiken, gebundeld zijn.

Zelfportret - Gent.

Ohrid, Macedonië.

Lissabon, Portugal.

Parijs, Frankrijk.

Skopje, Macedonië.

Stockholm, Zweden.