'Leer jongeren omgaan met sexting'
Wat kunnen tieners doen als ze zien dat er op het internet naaktbeelden van hen circuleren? Na de wanhoopsdaad van een jongen uit Ninove roepen deskundigen op de jeugd te helpen met dit fenomeen om te gaan.
Een tiener uit Oost-Vlaanderen heeft een wanhoopsdaad niet overleefd. Het parket van Dendermonde onderzoekt de feiten. Vlak voor het overlijden van de jongen werd er een naaktfoto van hem verspreid op Snapchat. Achter een zelfdoding gaat een geheel van redenen en oorzaken schuil, zo benadrukt het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie. Tegelijk roept de hoogst uitzonderlijke en tragische gebeurtenis vragen op over de mogelijk ingrijpende gevolgen van sexting, waarbij jongeren bijvoorbeeld naaktfoto's of -filmpjes uitwisselen.
"We mogen onder geen enkel beding jongeren die aan sexting doen met de vinger wijzen", zegt Yasmin Van Damme, beleidsmedewerker bij Child Focus. "Sexting maakt deel uit van hun seksuele ontwikkeling. Het heeft geen zin om hen te vragen om ermee te stoppen. Wel moeten we ze de nodige informatie geven over hoe je hiermee het best omgaat. En dat zou moeten worden opgenomen in de lessenpakketten. Het moet standaardkennis zijn, want sexting gebeurt continu en het loopt helaas te vaak verkeerd af."
Celstraf
Vandaag krijgt een op de vier jongeren al eens een 'sext' binnen. Ruwweg een op de twaalf verstuurde al eens een (bijna-)naaktfoto van zichzelf, bleek eind vorig jaar uit onderzoek van de UAntwerpen. Maar hoe vaak loopt sexting eigenlijk verkeerd af? Het is een eenvoudige vraag, maar een duidelijk antwoord kan daar niet op worden gegeven. Zo wordt er gesproken over een groot dark number, wat betekent dat een groot deel van de incidenten niet wordt gemeld.
De federale politie en de Federale Overheidsdienst Justitie kunnen, ook om technische redenen, geen gegevens vrijgeven over het aantal klachten of veroordelingen. Child Focus maakt in zijn jaarverslag wel melding van 128 consultaties na problematische sexting. "Als we zulke dossiers krijgen, zetten we eerst in op de ouders en de school, ook om de verdere verspreiding tegen te gaan", zegt Van Damme. "We zeggen ook dat het mogelijk is om naar de politie te stappen, maar dat is niet de kernboodschap."
Maar dat wil niet zeggen dat die stap geen zin heeft. Volgens Eva Lievens (UGent), docent recht en technologie, is een lacune in de wetgeving sinds vorig jaar gedicht. "Nog te weinig volwassenen en jongeren weten dat sexting strafbaar kan zijn. In februari 2016 is er een speciale bepaling in het Strafwetboek opgenomen. Als we die bepaling vergelijken met andere landen, dan zit die niet verkeerd in elkaar."
Als een meerderjarige naaktfoto's of -beelden van een minderjarige ouder dan 16 zonder toestemming verspreidt, dan kan een celstraf van vijf tot tien jaar volgen. Als het slachtoffer jonger is dan 16 jaar, dan kan de celstraf tussen de tien en vijftien jaar bedragen. Een minderjarige dader komt terecht bij de jeugdrechter, die eerder op zoek zal gaan naar herstelmaatregelen en bijvoorbeeld een opleiding zal voorschrijven of een waarschuwing zal geven.
Geen veroordelingen
"De straf ligt ook zo hoog om de slachtoffers het signaal te geven dat dit zeer serieus wordt genomen", zegt Lievens. "Een groot pluspunt is dat de strafbepaling benadrukt dat het geven van toestemming voor het maken van beelden niet wegneemt dat een latere verspreiding zonder toestemming toch strafbaar kan zijn. Zowel voor het maken van de beelden als voor de verspreiding is expliciete toestemming noodzakelijk. Alleen is de bepaling bij mijn weten nog niet toegepast. Het afradingseffect naar daders zal des te meer spelen als ze wordt gebruikt en bekender wordt."
Lievens meent dat er in eerste instantie meer werk moet worden gemaakt van preventie. Ze maant de overheid aan om meer geld vrij te maken voor onderwijs en bewustmaking.
Het kabinet van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) geeft aan dat sexting een prioriteit is en wijst op de speciale bepaling. "Slachtoffers kunnen klacht indienen", zegt woordvoerder Sieghild Lacoere. "Misschien moet de bepaling zelf nog bekender worden, maar dat valt nu moeilijk te zeggen, omdat we logischerwijs nog geen zicht hebben op het mogelijke aantal veroordelingen. Ze is ook pas sinds 1 februari vorig jaar in voege getreden. Het zou mij snel lijken als daaruit al een veroordeling is voortgekomen."
Wie vragen heeft over zelfdoding, kan anoniem contact opnemen op het gratis nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be