'Invloedrijkste academicus van afgelopen twintig jaar'
Geen veiligheidsexpert heeft zo gewogen op het Belgische beleid, en toch stond criminoloog Brice De Ruyver boven het politieke gekrakeel. 'Hij was altijd gul met advies, en met pralines.'
Het plotse overlijden op 62-jarige leeftijd is als een mokerslag aangekomen in de academische, politieke en politiewereld. Als geen ander kon professor criminologie Brice De Ruyver die drie domeinen verenigen en er respect mee afdwingen.
Wie aan De Ruyver denkt, denkt aan de UGent. Zijn hele carrière bleef hij trouw aan de universiteit. Collega's kunnen het nieuws van zijn overlijden maar moeilijk plaatsen. De vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht is groot geworden dankzij De Ruyver, die vooral publiceerde rond de drugswetgeving en rondtrekkende bendes.
Door zijn expertise trok hij begin de jaren 90 de aandacht van zowel media als beleidsmakers. In oktober 1996 wordt hij een van de experten van de Dutroux-commissie, die een aantal problemen in de politiediensten blootlegde.
De aanbevelingen moeten in wetteksten omgezet worden, een job die De Ruyver op het lijf geschreven blijkt. "Niemand kan dat beter dan Brice", zegt collega Marc Cools (UGent).
De Ruyver werd zo de architect van de politiehervorming, die de politie voortaan onderverdeelde in een federale en lokale politie en de Rijkswacht afschafte. De Ruyver maakte er indruk, omdat hij zijn academische kennis combineerde met praktijkkennis.
"Hij was iemand die de politie heel goed kende", zegt Willy Bruggeman, nu academicus, maar destijds bij de Rijkswacht. "Hij kon niet enkel de problemen identificeren, maar zocht vooral naar oplossingen, stak zijn nek uit om ze te realiseren en kon op elk moment zijn draagvlak behouden."
Als Guy Verhofstadt (Open Vld) in 1999 premier werd, vroeg hij De Ruyver als veiligheidsadviseur. "Hij zei 'ja' zonder nadenken", zegt Verhofstadt. "Later is hij dan een vriend geworden, ondanks de politieke verschillen. Want uiteindelijk is hij altijd sociaaldemocraat gebleven."
Beleidsman
Of het voor collega-academici was, voor journalisten, of voor mensen uit de politie of politiek, hij was altijd beschikbaar en altijd gul met advies.
Politicoloog en collega Carl Devos (UGent) noemt hem daarom 'de invloedrijkste academicus van de voorbij decennia'. "Hij is hét voorbeeld van hoe je als academicus onafhankelijk kan blijven en toch wegen op het beleid."
De hulde van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon in het parlement is dan ook onthaald op Kamerbreed applaus. De Ruyver had net een studie rond bestuurlijke handhaving afgerond voor de N-VA-minister en werkte met professor Marc Cools aan een onderzoek over de fusie van politiezones.
Chocolade
Een zeldzaam moment van kritiek kwam er in mei vorig jaar, toen hij samen met de Nederlandse criminoloog Cyrille Fijnaut (Universiteit van Tilburg) werd genoemd als expert van de onderzoekscommissie naar de aanslagen van 23 maart.
"Na onze eerste ontmoeting met de commissie waren we het er onmiddellijk over eens dat we onze benoeming niet zouden aanvaarden", zegt professor Fijnaut. "Enkele PS'ers in de commissie stelden, om welke troebele redenen dan ook, op de meest platte manier onze integriteit en deskundigheid ter discussie."
Al van zijn doctoraat in 1986 is Fijnaut de wetenschappelijke compagnon de route van De Ruyver. Hij herinnert hem als iemand die in het werk erg zakelijk en doelgericht was, maar met goede vrienden helemaal niet.
"Dan werden er sterke verhalen verteld en gebulderd van het lachen", zegt Fijnaut. "Hij kwam altijd naar Tilburg met heerlijke cadeaus, grote dozen pralines! Konden we weer weken verder!"