Panama Papers leggen bom onder belastingparadijzen
Meer dan 11,5 miljoen gelekte documenten van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca leggen een immens financieel netwerk bloot waarlangs politici, zakenlui en celebrity's hun vermogen parkeren in fiscale paradijzen als Panama, de Seychellen en de Bahama's. Ook 732 Belgische inwoners komen aan bod.
De Saudische koning Salman kwam bij Mossack Fonseca langs toen hij via een offshorebedrijf een luxejacht wou kopen. De Oekraiënse president Petro Porosjenko zette een holding op de Britse Maagdeneilanden op poten toen er in het oosten van zijn land een oorlog uitbrak. En via de entourage van de Russische president Poetin werd tussen 2008 en 2013 ruim 2 miljard dollar naar offshorebedrijven verstuurd. Lionel Messi heeft een offshorebedrijf in Panama, net als meer dan 20 van zijn (ex)-collega's.
Dat blijkt uit de miljoenen mails en bedrijfsdocumenten van Mossack Fonseca die de Duitse krant Süddeutsche Zeitung via een anonieme bron op de kop kon tikken. Het International Consortium of Investigative Journalists, dat eerder ook al uitpakte met Lux -en SwissLeaks, liet meer dan 370 journalisten wereldwijd de enorme massa data bestuderen en pakt nu uit met hypergevoelige informatie over een netwerk van papieren bedrijven en stromannen die in een periode van veertig jaar 214.488 offshore-constructies opzetten, verbonden aan personen uit meer dan 200 landen.
Dat soort offschore-constructies zijn niet illegaal. Voor bepaalde internationale transacties zijn ze zelfs de logische keuze. "Maar dan hebben we het over uitzonderingen", zegt Karel Anthonissen, directeur van de Bijzondere Belastinginspectie Gent. "98 procent van de mensen die de moeite doen om zo'n constructie op te zetten doen dat omdat ze iets te verbergen hebben." Een offshore-constructie kan dan bijvoorbeeld dienen om belastingen te ontwijken of zwart geld wit te wassen.
In de Panama Papers duiken ook 732 Belgische inwoners op. "Van rijke families tot de bakker en de beenhouwer om de hoek", schrijft De Tijd die samen met Knack, MO* en Le Soir het Belgische luik van het dossier onderzocht. Namen worden de komende dagen en weken vrijgegeven. Omega Pharma zou alvast een van de Belgische bedrijven zijn die gebruikmaken van een schermvennootschap in Panama. De twee Panamese vennootschappen van Omega Pharma luisteren naar de namen Omega Pharma Assembly Inc. en Omega Pharma Consortium Inc. Het bedrijf van Marc Coucke maakt bij die schermvennootschappen gebruik van Gabriel Lawson, een stroman wiens naam opduikt bij zowat honderd vennootschappen in Panama, uit alle mogelijke sectoren.
De namen die de komende weken bekendgemaakt worden mogen zich alvast op de bijzondere interesse van de Bijzondere Belastinginspectie verheugen. "Net als bij LuxLeaks en SwissLeaks zullen we de bedrijven die in de Panama Papers opduiken onderzoeken", zegt Anthonissen, die trouwens niet verrast is van de omvang van het aantal Belgische dossiers. "Er zijn nog steeds duizenden Belgen die geld verborgen hebben in het buitenland. Maar het uitlekken van dit soort informatie bewijst dat dat steeds moeilijker wordt." Daar kan de staatskas zijn voordeel mee doen, zegt Anthonissen. "Dit zal een aantal mensen ongetwijfeld aanzetten om voor fiscale regularisatie te kiezen. Dat kan miljarden opleveren."
Freddy Comhair, woordvoerder van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) wil niet op de feiten vooruitlopen. "We zullen de BBI opdracht geven dit dossier verder te onderzoeken. Maar het uitlekken van dit soort constructies bewijst in elk geval dat de invoering van de kaaimantaks geen maat voor niets was."